Làm sao để trẻ hết biếng ăn luôn là trăn trở của các bà mẹ có con nhỏ, nhất là trẻ 13 tháng tuổi. Vậy bé 13 tháng biếng ăn phải làm sao? Để biết cách xử trí mẹ cần biết nguyên nhân bé lười ăn là gì cũng như cách xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp và khoa học cho trẻ.
Dấu hiệu bé 13 tháng biếng ăn
Biếng ăn (hay lười ăn) rất thường gặp ở hầu hết trẻ nhỏ và không khó để nhận ra tình trạng này ở trẻ. Để biết em bé nhà mình có đang rơi vào tình trạng biếng ăn hay không từ đó có cách can thiệp kịp thời, mẹ có thể dựa vào các dấu hiệu sau:
- Bữa ăn của trẻ 13 tháng biếng ăn thường kéo dài trên 30 phút, mẹ đưa thức ăn đến miệng trẻ không chịu há hoặc ngậm… triền miên.
- Trẻ không chịu ăn thử món mới, chỉ ăn những món ăn quen thuộc và ăn ít hơn nhu cầu cơ thể cần.
- Khi đến bữa ăn trẻ thường chạy trốn, lấy tay che/bịt miệng hoặc tỏ ra sợ hãi/ khóc nếu bị ép ngồi vào bàn ăn. Hoặc thậm chí trẻ cảm thấy muốn nôn/ nôn khi ngửi mùi thức ăn.
- Trẻ không tăng cân (hoặc thậm chí sụt cân) và không tăng chiều cao trong vòng 3 tháng liên tiếp.
Trẻ 13 tháng biếng ăn chậm tăng cân có sao không?
Chỉ số chiều cao và cân nặng được xem là thước đo đánh giá sự phát triển của trẻ theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO. Dựa vào những chỉ số này, các mẹ có thể hoàn toàn theo dõi sự phát triển của con tại nhà, theo từng giai đoạn để có sự can thiệp kịp thời nhằm đảm bảo trẻ tăng trưởng đúng chuẩn.
Theo đó, nếu trẻ 13 tháng tuổi biếng ăn hoặc bé 13 tháng tự nhiên lười ăn kéo dài không chỉ dẫn đến chậm tăng cân mà còn gây thiếu hụt vi chất dinh dưỡng (như chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất) điều này khiến trẻ có thể bị suy dinh dưỡng, còi cọc, chậm lớn, thể trạng yếu ớt…
Chưa kể, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng do biếng ăn cũng khiến hệ miễn dịch của trẻ suy giảm, gia tăng nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm, đặc biệt tình trạng biếng ăn sẽ trầm trọng hơn sau mỗi đợt bệnh. Vì vậy, để trẻ luôn khỏe mạnh, đảm bảo sự phát triển toàn diện khi trẻ có các dấu hiệu biếng ăn nêu trên mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.
Vì sao trẻ 13 tháng biếng ăn?
Qua quá trình thăm khám dinh dưỡng thực tế, TS.BS Đào Thị Yến Phi đã đưa ra các nguyên nhân khiến bé 13 tháng tuổi không chịu ăn/ biếng ăn/ lười ăn. Để giải quyết tình trạng biếng ăn của bé yêu, trước tiên mẹ cần biết nguyên nhân là gì. Hãy xem bé yêu nhà mình có rơi vào các trường hợp nào dưới đây không nhé!
1. Do trẻ chưa quen với thức ăn mới
Để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho sự phát triển của con, nhiều mẹ liên tục thay đổi các món ăn mới với những thực phẩm mới hoặc thực phẩm trẻ không thích, điều này có thể khiến trẻ “từ chối” ăn và lâu dần dẫn đến hậu quả biếng ăn. Theo đó, nếu đổi một món mới nào đó mẹ cần cho trẻ thời gian làm quen nhé mẹ.
2. Thực đơn của trẻ không phù hợp hoặc nhàm chán
Việc cho trẻ ăn cả ngày hoặc ăn từ ngày này sang ngày khác một thực đơn duy nhất cũng là nguyên nhân khiến bé 13 tháng tuổi tự nhiên lười ăn. Hoặc các thực phẩm mẹ lựa chọn trong thực đơn trẻ không thích/ chưa thử bao giờ hoặc mẹ ép trẻ ăn quá nhiều… cũng dẫn đến trẻ không muốn ăn.
3. Do trẻ mọc răng
Mọc răng cũng được xem là nguyên nhân gây lười ăn, biếng ăn ở trẻ 13 tháng tuổi mẹ nên biết để tránh lo lắng. Điều mẹ cần làm là hỗ trợ trẻ nhanh chóng vượt qua cơn đau để ăn uống bình thường trở lại.
4. Biếng ăn sinh lý ở trẻ 13 tháng tuổi
Ở hầu hết trẻ nhỏ, những thay đổi về mặt sinh lý trong quá trình phát triển là hoàn toàn bình thường và việc thay đổi này có thể dẫn đến biếng ăn. Nếu trẻ biếng ăn do nguyên nhân sinh lý mẹ không nên quá lo, hãy cho trẻ thời gian để thích nghi với sự thay đổi mới của cơ thể.
5. Mẹ chăm sóc con sai cách
Trẻ biếng ăn còn là “hậu quả” của việc mẹ chăm sóc con sai cách. Đó có thể là cho trẻ ăn vặt quá nhiều trước khi ăn bữa chính, phân bố bữa ăn chưa phù hợp, xây dựng khẩu phần ăn vượt quá mức nhu cầu cơ thể cần, ăn không đúng giờ…
6. Bé 13 tháng lười ăn do mắc các bệnh lý
Trẻ mắc các bệnh cấp tính do nhiễm khuẩn, trẻ mắc các bệnh ở đường tiêu hóa (viêm ruột, viêm dạ dày…), trẻ mắc các bệnh mạn tính… cũng góp phần gây nên tình trạng biếng ăn ở trẻ. Nhưng tình trạng này chỉ là tạm thời, sau khi cơ thể khỏe trở lại trẻ sẽ ăn uống bình thường.
7. Biếng ăn tâm lý ở trẻ 13 tháng tuổi
Đó là sự thay đổi môi trường sống mới, thay đổi người chăm sóc/ cho ăn hay thậm chí mỗi bữa ăn là những cơn “ác mộng” (bị ép ăn, bị quát mắng, dọa đánh….)… Tất cả những điều này cũng sẽ khiến trẻ “phản ứng” lại bằng việc không chịu ăn.
8. Bé 13 tháng biếng ăn do cơ thể thiếu vi chất
Quá trình hấp thu và tiêu hóa thức ăn của trẻ có thể bị ảnh hưởng nếu cơ thể bị thiếu hụt các vi chất quan trọng như sắt, canxi, kẽm, vitamin… Do đó, đây cũng được xếp vào nhóm nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ.
9. Bé biếng ăn do di truyền, bẩm sinh
Một sự thật đáng ngạc nhiên rằng, gen ăn uống của bố và mẹ sẽ được di truyền sang con (1). Có khoảng 5% trẻ biếng ăn bẩm sinh. Những đứa trẻ này thường khó khăn, kén chọn trong ăn uống. Trẻ 13 tháng biếng ăn bẩm sinh thường có biểu hiện ít khóc đòi bú, bé thích ngủ nhiều, mẹ thường phải đánh thức con dậy bú khi đến cữ.
Trẻ biếng ăn còn là do giai đoạn mang thai người mẹ biếng ăn, ăn uống không đủ chất khiến cơ thể thiếu hụt vi chất ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Kết quả trẻ bị sinh non, thiếu cân… có thể dẫn đến lười ăn sau khi sinh ra. Ngoài ra, một số lý giải cho rằng quá trình mang thai mẹ kén ăn, không ăn đa dạng các loại thực phẩm nên trẻ khi chào đời trẻ cũng kén ăn, biếng ăn theo.
10. Một số nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân trẻ 13 tháng biếng ăn nêu trên, tình trạng biếng ăn/ tự nhiên lười ăn của trẻ còn do nhiễm ký sinh trùng, trẻ mắc các vấn đề về răng miệng, trẻ vừa chích ngừa vắc xin… gây nên.
Một số trường hợp bé 13 tháng biếng ăn thường gặp
Biếng ăn của trẻ không chỉ do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, mà tình trạng biếng ăn của mỗi trẻ cũng là mỗi “kiểu” khác nhau khiến nhiều mẹ dở khóc dở cười. Thông thường, trẻ sẽ biếng ăn theo các “kiểu” điển hình sau:
1. Bé 13 tháng lười ăn cháo
13 tháng trẻ đã mọc khoảng 4-6 chiếc răng, giai đoạn này ngoài sữa (sữa mẹ hoặc sữa công thức) trẻ sẽ ăn chính là cháo hoặc cơm nát. Khi tiếp xúc với món ăn mới, một số trẻ sẽ nhanh chóng thích nghi và ăn thật ngon miệng, nhưng cũng có những trẻ chưa kịp thích nghi nên thường nhè/ phun ra, hoặc ngậm mà không chịu nuốt. Đây là một trong những tình trạng khá phổ biến.
2. Bé 13 tháng không chịu ăn gì, chỉ uống sữa
Không chỉ lười ăn cháo, cũng có tình trạng trẻ 13 tháng không chịu ăn bất cứ món gì, thực phẩm gì chỉ thích uống sữa. Chuyên gia cảnh báo “kiểu” biếng ăn này nếu kéo dài sẽ khiến cơ thể trẻ thiếu hụt các chất dinh dưỡng như chất bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất ảnh hưởng tới sự phát triển.
3. Trẻ 13 tháng lười uống sữa ngoài
Trái ngược với những trẻ không thích ăn chỉ thích uống sữa cũng có những trẻ chỉ thích ăn không thích uống sữa. Tuy nhiên mẹ không nên quá lo lắng về vấn đề này, bởi 13 tháng tuổi có thể cung cấp nguồn dinh dưỡng cho trẻ thông qua thực phẩm. Nếu trẻ không thích thú với việc uống sữa có thể cho trẻ dùng các chế phẩm làm từ sữa như sữa chua, phô mai, bánh sữa… để bổ sung thêm dưỡng chất.
4. Bé 13 tháng ngậm thức ăn không chịu nuốt
Tình trạng bé 13 tháng biếng ăn còn là bé ngậm thức ăn nhưng không chịu nuốt. Nguyên nhân có thể là trẻ bị sao lãng bởi việc xem tivi, ipad hoặc bị thu hút bởi điều gì đó trong suốt bữa ăn. Để giúp trẻ tập trung ăn uống hơn, mỗi bữa ăn mẹ cần cho trẻ ngồi vào bàn ăn, chỉ tập trung ăn và kết thúc bữa ăn trong vòng 30 – 45 phút.
Trẻ 13 tháng biếng ăn phải làm sao?
Mẹ đã biết các nguyên nhân dẫn đến biếng ăn ở trẻ cũng như những “kiểu” biếng ăn đặc trưng ở trẻ trong độ tuổi 13 tháng nói riêng và trẻ nhỏ nói chung. Theo đó, để trị triệt để tình trạng bé 13 tháng tuổi không chịu ăn cần dựa vào nguyên nhân, bên cạnh đó cần lưu ý một số vấn đề sau để trẻ hào hứng ăn, ăn ngon miệng hơn khi đến bữa:
1. Tạo tâm lý thoải mái cho bé khi ăn
Việc tạo tâm lý thoải mái cho trẻ khi bước vào giờ ăn rất quan trọng, việc này giúp trẻ hào hứng ăn và ăn ngon miệng hơn. Để trẻ ăn ngon mẹ nên cho trẻ ăn cùng gia đình, các anh chị thay vì ăn một mình. Bên cạnh đó nên để trẻ tự chọn những món trẻ thích ăn và tự ăn.
2. Chỉ nên cho con ăn theo giờ giấc
Cũng như người lớn, khi có cảm giác đói bụng trẻ sẽ có xu hướng ăn nhiều và ăn ngon miệng hơn. Vì vậy, để trẻ ăn ngon miệng mẹ hãy cho trẻ được… đói bụng, và sau đó dọn bữa chính lên cho trẻ thưởng thức.
3. Không cho trẻ ăn vặt trước bữa ăn
Cho trẻ ăn vặt trước bữa ăn sẽ khiến trẻ no ngang và không muốn ăn khi tới bữa chính. Theo đó, mẹ cần xây dựng thời ăn uống của trẻ hợp lý hơn. Nếu muốn cho trẻ ăn vặt, ăn bữa phụ hãy cho trẻ ăn cách bữa chính khoảng 1,5 – 2 tiếng để trẻ có cảm giác đói và ăn nhiều hơn khi đến bữa chính.
4. Không thỏa thuận, hứa hẹn để bé ăn
Bé 13 tháng tự nhiên lười ăn cũng có thể là do mẹ đã “phá vỡ” những hứa hẹn, thỏa thuận gì đó với bé khiến bé thất vọng không muốn ăn. Nếu đã hứa gì với bé mẹ nên cố gắng thực hiện, tuy nhiên, cách tốt nhất vẫn là giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của việc ăn uống dinh dưỡng đó là giúp trẻ khỏe mạnh và cao lớn thay vì hứa hẹn nhiều thứ để “dụ” trẻ ăn.
5. Cân bằng chế độ dinh dưỡng phù hợp với trẻ 13 tháng tuổi
Một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ biếng ăn là chế độ dinh dưỡng không phù hợp. Đó có thể là mẹ cho trẻ ăn những thực phẩm trẻ không thích, mẹ thường xuyên chế biến món mới khiến trẻ chưa quen hay thậm chí mẹ ép/ cho trẻ ăn vượt quá nhu cầu cơ thể cần… Nếu trẻ biếng ăn do nguyên nhân này mẹ cần điều chỉnh lại nhé!
6. Thay đổi thực đơn thường xuyên
Con biếng ăn là câu chuyện muôn thuở của các bà mẹ. Vậy trẻ 13 tháng biếng ăn phải làm sao? Thay đổi thực đơn thường xuyên, đa dạng thực phẩm trong khẩu phần ăn mỗi ngày là một trong những bí kíp cho các mẹ. Mẹ có thể tham khảo một vài thực đơn cho trẻ 13 tháng tuổi biếng ăn sau để giúp bé yêu vừa ăn ngon miệng, vừa đảm bảo dinh dưỡng cho sự phát triển nhé!
Thực đơn cho bé 13 tháng biếng ăn với món cháo:
- Cháo yến mạch + cà rốt + thịt bằm + sữa mẹ/ hoặc sữa công thức
- Cháo tôm rau mồng tơi + sữa chua + sữa mẹ/ hoặc sữa công thức
- Cháo thịt bò + khoai tây + cà rốt + sữa mẹ/ hoặc sữa công thức
Thực đơn cho bé 13 tháng biếng ăn với cơm nát:
- Cơm nát + chả lá lốt + canh mồng tơi + thanh long
- Cơm nát + tôm hấp sả + canh thịt bò rong biển + xoài
- Cơm nát + su su xào trứng + đậu phụ sốt cà chua + cam
- Cơm nát + tôm rim nước dừa + cải luộc + trái cây
7. Quan sát và tìm ra các món ăn mà con yêu thích
Bên cạnh chú ý xây dựng thực đơn dinh dưỡng, khoa học, đảm bảo dưỡng chất cho con mẹ cũng nên chú ý đến những thực phẩm, món ăn mà con yêu thích và đặt làm “món tủ” bên những món ăn mới giúp con hào hứng với việc ăn uống hơn.
8. Trang trí các món ăn đẹp mắt
Ngoài những món ăn quen thuộc, trẻ con cũng có xu hướng ăn… bằng mắt. Việc trang trí món ăn đẹp mắt, nhiều màu sắc sẽ thu hút trẻ muốn thử. Do đó, với những trẻ biếng ăn, hoặc những trẻ khó thích nghi với việc ăn món mới mẹ nên dành nhiều thời gian hơn cho khâu trang trí món ăn một chút nha.
9. Tập thói quen ăn uống khoa học cho bé
Nhiều mẹ có thói quen vừa cho con ăn vừa xem tivi, ipad, điện thoại hoặc đi ăn rong, điều này sẽ khiến trẻ thiếu sự tập trung cho việc ăn uống, hay ngậm thức ăn trong miệng và tệ hơn nữa là không muốn ăn.
Vì vậy, mẹ cần tập cho trẻ thói quen ăn uống khoa học, đến bữa ăn nên ngồi ngay ngắn trên bàn và tập trung ăn, quy định giờ ăn của trẻ 13 tháng tuổi chỉ nên kéo dài trong khoảng 45 phút. Sau khi xong bữa mới cho trẻ làm những việc trẻ thích.
10. Bổ sung men vi sinh và vi chất cho trẻ
Với những trẻ biếng ăn, lười ăn việc bổ sung men vi sinh và các vi chất dinh dưỡng cũng được xem là một giải pháp giúp trẻ ăn ngon miệng hơn. Men vi sinh có vai trò giúp giữ hệ vi sinh vật của cơ thể trẻ khỏe mạnh, phòng tránh các rối loạn ở đường tiêu hóa nhờ đó kích thích trẻ ăn uống tốt.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu cho thấy việc dùng men vi sinh có tác dụng hỗ trợ việc ăn uống, tuy nhiên, chuyên gia khuyên các bà mẹ không nên quá lạm dụng cho con dùng. Bởi việc sử dụng không đúng cách, dùng trong thời gian kéo dài có thể gây ra một số tác động không lường trước được, nhất là với những trẻ có vấn đề về sức khỏe tiêu hóa.
Theo đó, để bổ sung dùng men vi sinh và vi chất cho trẻ hiệu quả và an toàn, tốt nhất mẹ nên nhờ sự tư vấn/ hướng dẫn của bác sĩ dinh dưỡng, tuyệt đối không nên tự ý mua sử dụng cho con.
Khi nào cần đưa bé 13 tháng lười ăn đi khám?
Trẻ biếng ăn là tình trạng phổ biến, tuy nhiên nếu trẻ 13 tháng biếng ăn kéo dài nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển thể chất, trí não của trẻ. Khi trẻ biếng ăn, cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng trẻ sẽ chậm lớn, chậm tăng cân và phát triển chiều cao, dẫn đến trẻ thấp lùn trong tương lai. Chưa kể, biếng ăn kéo dài còn khiến hệ miễn dịch suy giảm trẻ dễ mắc bệnh hơn.
Trên đây là tất cả những điều bạn cần biết về tình trạng bé 13 tháng biếng ăn. Hy vọng qua bài viết này, bố mẹ đã phần nào hiểu được dấu hiệu biếng ăn ở trẻ 13 tháng tuổi là gì, nguyên nhân cũng như cách điều trị phù hợp. Trong trường hợp bé 13 tháng biếng ăn dẫn đến chậm tăng cân trong vòng 3 tháng liên tiếp, hãy nhanh chóng đưa bé đến Nutrihome để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.