Sự phát triển của trẻ trong năm đầu tiên diễn ra ở mọi phương diện từ thể chất, nhận thức đến cảm xúc và trí tuệ. Trẻ có thể phát triển với tốc độ kinh ngạc và dường như mỗi tháng, bé đều có những sự thay đổi thú vị.
Sự phát triển của trẻ theo từng giai đoạn
Trên thực tế, không có thời điểm chính xác trong sự phát triển của trẻ nhũ nhi mà đa số các trẻ sẽ đạt được các mốc phát triển trong những khoảng thời gian nhất định. Các nghiên cứu cho thấy đa số trẻ nhũ nhi đều sẽ đạt được các mốc phát triển quan trọng trong năm đầu tiên. Dưới đây là sự phát triển của trẻ nhũ nhi theo từng giai đoạn trong năm đầu tiên: (1)
Tốc độ phát triển của mỗi trẻ sơ sinh là khác nhau
1. Giai đoạn 1: Sự phát triển của em bé từ 1 – 3 tháng
Khoảng thời gian từ khi chào đời đến khi bé được 3 tháng tuổi, cơ thể và hệ thống thần kinh của trẻ sẽ làm quen dần với thế giới bên ngoài bụng mẹ. Do đó, mẹ có thể thấy trẻ bắt đầu có những thay đổi như:
Trẻ bắt đầu biết cười và có thể cười đáp lại khi bố mẹ cười;
Trẻ có thể nâng đầu và ngực lên cao khi được đặt trong tư thể nằm sấp. Điều này cho thấy hệ thần kinh và cơ-xương của trẻ đang dần phát triển từng ngày.
Trẻ chăm chú nhìn theo những món đồ gây sự chú ý;
Trẻ có thể cầm nắm đồ vật và thường có xu hướng đưa tay lên miệng;
Trẻ bắt đầu biết nhìn theo một đối tượng đang di chuyển;
Trẻ với tay sờ chạm và lấy vào những món đồ trẻ thích.
2. Giai đoạn 2: Sự phát triển của em bé từ 4 – 6 tháng
Trẻ từ 4 đến 6 tháng tuổi sẽ bắt đầu học cách tiếp cận và khám phá thế giới mới này. Trẻ đã có thể sử dụng tay của mình một cách linh hoạt và bắt đầu khám phá giọng nói, khả năng ngôn ngữ của mình. Ở giai đoạn này, bé đã có thể:
Tự lật người qua lại và trườn tới những nơi mà bé muốn;
Phát ra những âm thanh gần giống như tiếng nói;
Cười thành tiếng;
Đưa tay với lấy đồ chơi trong tầm mắt và cầm nắm chặt các đồ vật có kích thước nhỏ;
Chuyền đồ vật từ tay này sang tay kia một cách dễ dàng;
Có thể ngồi nếu được hỗ trợ.
3. Giai đoạn 3: Sự phát triển của em bé từ 7 – 9 tháng
Ở độ tuổi từ 7 đến 9 tháng tuổi trẻ đã có thể khám phá thế giới xung quanh một cách dễ dàng hơn. Bé có thể bò, trườn đến các vị trí đã được xác định trước, cầm nắm đồ vật lên để xem xét kỹ hơn. Tuy nhiên, bé vẫn sẽ cần thêm vài tháng nữa để có thể biết cách tiến hay lùi. Bố mẹ cần dành nhiều thời gian ở bên cạnh bé, dạy cho bé biết tên gọi của các đồ vật và bảo vệ bé khỏi những món đồ có thể gây nguy hiểm cho bé.
Trẻ ở giai đoạn phát triển này có thể:
Bò bằng hai tay và đầu gối, trườn quanh nhà. Đây là bước chuẩn bị cho khả năng đi đứng của bé sau này. Một số trẻ có thể tập đi mà không cần biết bò trước đó.
Ngồi cố định một chỗ mà không cần đến sự hỗ trợ của bố, mẹ hay người thân.
Phản ứng lại hoặc đáp lại khi nghe những từ quen thuộc như tên cả trẻ, nói “không” khi trẻ không thích và dừng lại khi nghe bố mẹ nói “không được”.
Trẻ có thể bập bẹ được những từ đơn giản như gọi ba, mẹ, ông,…
Vỗ tay và cười khi cảm thấy thích thú.
Chơi các trò chơi đơn giản như ú oà, vỗ tay, tìm đồ vật.
Bắt đầu tập bám vịn vào các đồ vật cố định trong nhà để đứng lên…
4. Giai đoạn 4: Sự phát triển của em bé từ 10 – 12 tháng
Vào những tháng cuối của năm đầu tiên, mẹ có thể thấy sự phát triển rõ rệt của trẻ. Lúc này bé đã biết:
Thành thạo các kỹ năng cầm nắm, có thể cầm các món đồ nhỏ bằng ngón trỏ và ngón cái, biết các cầm những món đồ có hình dạng phức tạp, bắt đầu tập cầm muỗng;
Trẻ có thể nói những từ đơn giản một cách rõ ràng, nói được nhiều từ hơn, có thể nói 3 từ liên tục;
Chỉ vào những món đồ bé cảm thấy thu hút;
Gọi bố, mẹ hoặc kéo áo để thu hút sự chú ý của bố mẹ;
Học theo các hành động, cử chỉ của bố mẹ và biết được ý nghĩa của một số đồ vật như đặt điện thoại lên tai và nói alo, dùng lược để chải đầu,…
Trẻ từ 10 đến 12 tháng tuổi cần được bố mẹ hỗ trợ và đồng hành cùng bé trong những bước đi đầu đời, bảo vệ và đảm bảo an toàn cho bé trước những nguy hiểm có thể xảy ra. Bố mẹ có thể kích thích sự phát triển của não bộ và thúc đẩy bé hoàn thiện các kỹ năng bằng cách phối hợp với các phương pháp giáo dục hiện đại, phù hợp với độ tuổi của bé.
Bảng thống kê quá trình phát triển của trẻ sơ sinh theo từng tháng
Sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ sẽ giúp trẻ cảm thấy ấm áp, an toàn và tin tưởng hơn
Thông thường, ở giai đoạn đầu, trẻ sơ sinh có thể phát triển với tốc độ kinh ngạc và dường như mỗi tháng, bé đều có những sự thay đổi thú vị. Theo các bác sĩ nhi khoa, sự phát triển của mỗi bé trong năm đầu đời là khác nhau, bé có thể đạt được mốc phát triển này nhanh hoặc chậm hơn các bé cùng độ tuổi vì bé có thể đang hoàn thiện một số kỹ năng khác. Do đó mẹ không nên quá lo lắng khi thấy bé phát triển chậm hơn bình thường. Mẹ có thể tham khảo bản thống kê về các mốc phát triển của trẻ sơ sinh theo từng tháng để theo dõi sự phát triển của trẻ: (2)
Về vận động thể chất Về khả năng ngôn ngữ và nhận thức Về giao tiếp xã hội Trẻ 1 tháng tuổi Có thể nâng đầu, di chuyển đầu qua lại khi nằm ngửa.
Nắm chặt tay lại khi có thứ gì đó chạm vào lòng bàn tay của bé.
Bé thường xuyên nhìn chăm chú vào bàn tay và các ngón tay của mẹ. Nhìn các biểu cảm của mẹ trong khoảng cách gần. Trẻ 2 tháng tuổi Kéo dài thời gian ngẩng đầu khi nằm sấp.
Các ngón tay mở ra thường xuyên hơn thay vì chỉ nắm chặt.
Làm quen với lưỡi và cổ họng để tập nói, phát ra những âm thanh “ọ ẹ” ở cổ họng.
Chơi đùa với những ngón tay.
Có thể cười mỉm.
Nhìn theo di chuyển của mẹ.
Trẻ 3 tháng tuổi Biết xoay đầu tới những món đồ gây chú ý trong tầm mắt.
Có thể nắm lấy những món đồ nhỏ bằng cả bàn tay.
Thích được nghe giọng nói của bố mẹ, được nghe bố mẹ kể chuyện.
Bắt đầu bi bô, ríu rít hơn với sự phát triển của thanh quản.
Bắt đầu biết gây sự chú ý của mẹ bằng cách cười. Trẻ 4 tháng tuổi Có thể chống tay lên, nâng người lên bằng các dùng lực ở cánh tay khi nằm sấp.
Với lấy và cầm chắc các đồ vật trong tay.
Cười thành tiếng.
Có thể phát ra những nguyên âm đơn giản “Ah”, “Eh”, “Oh”,…
Thích được chơi đùa, cười và khua tay chân khi cảm thấy phấn khích và khóc khi ngừng chơi. Trẻ 5 tháng tuổi Có thể lăn qua lăn lại.
Chuyền các đồ vật nhỏ, nhẹ từ tay này sang tay kia.
Mỉm cười với bố mẹ và cả những người bé mới gặp Biết đưa tay về hướng bố mẹ.
Khóc khi bố mẹ không ở bên cạnh hay không thể nhìn thấy bố mẹ.
Trẻ 6 tháng tuổi Dùng tay để vọc các món đồ nhỏ.
Gần như đã kiểm soát được toàn bộ các cử động của đầu.
Biết tự ngồi.
Đứng nhún nhảy nếu được hỗ trợ.
Khám phá các đồ vật bằng cách đưa vào miệng.
Biết kết hợp các nguyên âm hoặc phụ âm lại với nhau “Aaa”, “Oooo”, “Mh”,…
Phân biệt được các khuôn mặt quen và lạ. Trẻ 7 tháng tuổi Khám phá thế giới xung quanh bằng cách bò, trườn.
Tập cầm nắm đồ vật bằng ngón cái và ngón trỏ.
Di chuyển đầu một cách linh hoạt và dễ dàng hơn.
Bắt đầu bập bẹ những âm thanh, từ phức tạp hơn. Đáp lại những biểu hiện cảm xúc của người khác. Trẻ 8 tháng tuổi Tự chơi một mình.
Vỗ tay khi thấy vui.
Mọc răng cửa hàm dưới
Đáp lại khi được gọi tên.
Gọi “baba” hoặc “mama” nhưng chưa hiểu được ý nghĩa của nó.
Chơi các trò chơi phức tạp hơn, cần sự tương tác. Trẻ 9 tháng tuổi Trẻ tập leo, bò lên một vài bậc thang.
Kỹ năng cầm nắm được phát triển hoàn chỉnh, bé có thể cầm nắm bằng ngón cái và ngón trỏ.
Mọc răng cửa hàm trên.
Biết được sự tồn tại của một số đồ vật dù bị che hoặc cất giấu. Cảm thấy sợ hãi, lo lắng khi gặp người lạ. Trẻ 10 tháng tuổi Có thể vịn vào các vật khác để đứng lên.
Biết để đồ chơi vào thùng chứa.
Sử dụng một số cử chỉ như vẫy tay chào tạm biệt, hôn gió,… Hiểu được một số ý nghĩa về nguyên nhân và kết quả Trẻ 11 tháng tuổi Có thể bước đi nếu được hỗ trợ.
Mọc hai răng kế bên răng cửa hàm dưới.
Nói rõ từ “mẹ” và “ba”. Thể hiện sở thích khi ăn uống.
Biết đẩy thức ăn ra xa để quan sát phản ứng của mẹ.
Trẻ 12 tháng tuổi Có thể lật trang sách nếu được trợ giúp.
Có thể bước những bước đi đầu tiên mà không cần bố mẹ hỗ trợ.
Phối hợp với mẹ khi mặc, cởi quần áo.
Mọc hai răng kế bên răng cửa hàm trên.
Nói các cụm từ, câu ngắn gọn.
Hiểu và biết dừng lại một lúc khi nghe nói “Không”
Bắt chước theo các hành động, cử chỉ của bố mẹ.
Các phương pháp giúp trẻ phát triển tốt trong năm đầu tiên
Dưới đây là một số phương pháp bố mẹ nên thực hiện để giúp trẻ phát triển tốt trong năm đầu tiên:
Dành nhiều thời gian ở cạnh, âu yếm, bế trẻ và trò chuyện với trẻ: Hầu hết trẻ sơ sinh đều cảm thấy an toàn và và dễ chịu hơn khi được ở cạnh và nghe thấy giọng nói của bố mẹ.
Trẻ sơ sinh thường phát triển khả năng ngôn ngữ của mình bằng cách lặp lại âm thanh đã nghe được và bắt đầu thêm từ vào đó. Do đó, việc trả lời và tương tác khi bé phát ra âm thanh sẽ giúp bé biết cách sử dụng ngôn ngữ một cách nhanh chóng.
Đọc và kể những câu chuyện cho bé nghe. Điều này không chỉ tăng sự liên kết giữa bố mẹ với con mà còn giúp bé hiểu được ý nghĩa của ngôn ngữ và âm thanh.
Chơi cùng bé, hát và mở nhạc cho bé nghe. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng âm nhạc là một trong những phương tiện giúp trẻ phát triển não bộ, kích thích khả năng ghi nhớ, sáng tạo hiệu quả.
Thường xuyên khen ngợi và bộc lộ sự quan tâm, yêu thương đối với bé. Đây là khoảng thời gian quan trọng để xây dựng sự tin tưởng và tình cảm giữa mẹ và bé.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý cho trẻ sơ sinh thay vì quá chú ý vào cân nặng của bé. Trong thực đơn hằng ngày, bố mẹ nên chú ý bổ sung thêm các vi khoáng chất thiết yếu như sắt, kẽm, lysine, vitamin A, D,… nhằm đảm bảo trẻ có đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Đồng thời, điều này sẽ giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn, tăng khả năng hấp thu các dưỡng chất, cải thiện vị giác và giúp bé ăn tốt hơn.
Chơi cùng bé, dạy bé về những thứ không nên chạm vào khi bé bắt đầu hiểu và có thể bò quanh nhà.
Bên cạnh việc chăm sóc cho trẻ sơ sinh, bố mẹ cần đảm bảo sức khỏe cho bản thân, chăm sóc tốt về cả thể chất lẫn tinh thần, từ đó, có thể chăm sóc cho trẻ tốt hơn, hiệu quả hơn.
Bố mẹ cần dành nhiều thời gian chơi đùa cùng bé để kích thích sự phát triển của bé
Một số lưu ý khi cho ba mẹ khi chăm sóc con trẻ trong năm đầu
Điều quan trọng nhất khi chăm sóc trẻ là luôn đảm bảo sự an toàn của trẻ. Sự an toàn này bao gồm cả sự an toàn về thể xác và tinh thần của trẻ. Bố mẹ có thể tham khảo một số lưu ý khi chăm trẻ trong năm đầu tiên dưới đây:
Không lay, lắc trẻ: Hệ thống xương của trẻ sơ sinh rất yếu, khi bị lay – lắc, xương của trẻ có thể bị gãy, gây tổn thương não và đe dọa tính mạng của trẻ.
Đảm bảo nhiệt độ ổn định cho trẻ, nhất là khi ngủ: Nhiệt độ phòng quá cao khiến trẻ cảm thấy ngột ngạt, khó thở, tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).
Khi đưa trẻ sơ sinh ra ngoài, bé cần được che chắn cẩn thận, ngồi trên ghế dành riêng cho trẻ sơ sinh.
Không cho trẻ chơi những món đồ chơi có kích thước nhỏ vì bé có thể nhầm lẫn với thức ăn và cho chúng vào miệng.
Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, mẹ cần bắt đầu với các món ăn được nghiền nhuyễn, cho bé ăn từ từ tránh làm trẻ bị nghẹn.
Không để trẻ sơ sinh trong môi trường có khói thuốc lá hay mùi hóa chất độc hại;
Không để thức ăn, nước hay các vận dụng có nhiệt độ cao ở gần trẻ.
Cho trẻ tiêm đúng lịch và đầy đủ các loại vacxin theo khuyến nghị của Bộ Y tế.
Sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn có thể nhanh hoặc chậm hơn so với những bé khác. Đây có thể là điều bình thường nhưng trong một số trường hợp đây là dấu hiệu cảnh báo về sự chậm phát triển và cần được hỗ trợ y tế kịp thời. Do đó, bố mẹ cần lưu ý khi chăm sóc trẻ nhũ nhi và đưa bé đến gặp bác sĩ để được kiểm tra khi nghi ngờ hoặc phát hiện các dấu hiệu bất thường về sự phát triển của trẻ.
Giản Đơn
Sự phát triển của trẻ trong năm đầu tiên theo từng tháng
Sự phát triển của trẻ trong năm đầu tiên diễn ra ở mọi phương diện từ thể chất, nhận thức đến cảm xúc và trí tuệ. Trẻ có thể phát triển với tốc độ kinh ngạc và dường như mỗi tháng, bé đều có những sự thay đổi thú vị.
Sự phát triển của trẻ theo từng giai đoạn
Trên thực tế, không có thời điểm chính xác trong sự phát triển của trẻ nhũ nhi mà đa số các trẻ sẽ đạt được các mốc phát triển trong những khoảng thời gian nhất định. Các nghiên cứu cho thấy đa số trẻ nhũ nhi đều sẽ đạt được các mốc phát triển quan trọng trong năm đầu tiên. Dưới đây là sự phát triển của trẻ nhũ nhi theo từng giai đoạn trong năm đầu tiên: (1)
Tốc độ phát triển của mỗi trẻ sơ sinh là khác nhau
1. Giai đoạn 1: Sự phát triển của em bé từ 1 – 3 tháng
Khoảng thời gian từ khi chào đời đến khi bé được 3 tháng tuổi, cơ thể và hệ thống thần kinh của trẻ sẽ làm quen dần với thế giới bên ngoài bụng mẹ. Do đó, mẹ có thể thấy trẻ bắt đầu có những thay đổi như:
Trẻ bắt đầu biết cười và có thể cười đáp lại khi bố mẹ cười;
Trẻ có thể nâng đầu và ngực lên cao khi được đặt trong tư thể nằm sấp. Điều này cho thấy hệ thần kinh và cơ-xương của trẻ đang dần phát triển từng ngày.
Trẻ chăm chú nhìn theo những món đồ gây sự chú ý;
Trẻ có thể cầm nắm đồ vật và thường có xu hướng đưa tay lên miệng;
Trẻ bắt đầu biết nhìn theo một đối tượng đang di chuyển;
Trẻ với tay sờ chạm và lấy vào những món đồ trẻ thích.
2. Giai đoạn 2: Sự phát triển của em bé từ 4 – 6 tháng
Trẻ từ 4 đến 6 tháng tuổi sẽ bắt đầu học cách tiếp cận và khám phá thế giới mới này. Trẻ đã có thể sử dụng tay của mình một cách linh hoạt và bắt đầu khám phá giọng nói, khả năng ngôn ngữ của mình. Ở giai đoạn này, bé đã có thể:
Tự lật người qua lại và trườn tới những nơi mà bé muốn;
Phát ra những âm thanh gần giống như tiếng nói;
Cười thành tiếng;
Đưa tay với lấy đồ chơi trong tầm mắt và cầm nắm chặt các đồ vật có kích thước nhỏ;
Chuyền đồ vật từ tay này sang tay kia một cách dễ dàng;
Có thể ngồi nếu được hỗ trợ.
3. Giai đoạn 3: Sự phát triển của em bé từ 7 – 9 tháng
Ở độ tuổi từ 7 đến 9 tháng tuổi trẻ đã có thể khám phá thế giới xung quanh một cách dễ dàng hơn. Bé có thể bò, trườn đến các vị trí đã được xác định trước, cầm nắm đồ vật lên để xem xét kỹ hơn. Tuy nhiên, bé vẫn sẽ cần thêm vài tháng nữa để có thể biết cách tiến hay lùi. Bố mẹ cần dành nhiều thời gian ở bên cạnh bé, dạy cho bé biết tên gọi của các đồ vật và bảo vệ bé khỏi những món đồ có thể gây nguy hiểm cho bé.
Trẻ ở giai đoạn phát triển này có thể:
Bò bằng hai tay và đầu gối, trườn quanh nhà. Đây là bước chuẩn bị cho khả năng đi đứng của bé sau này. Một số trẻ có thể tập đi mà không cần biết bò trước đó.
Ngồi cố định một chỗ mà không cần đến sự hỗ trợ của bố, mẹ hay người thân.
Phản ứng lại hoặc đáp lại khi nghe những từ quen thuộc như tên cả trẻ, nói “không” khi trẻ không thích và dừng lại khi nghe bố mẹ nói “không được”.
Trẻ có thể bập bẹ được những từ đơn giản như gọi ba, mẹ, ông,…
Vỗ tay và cười khi cảm thấy thích thú.
Chơi các trò chơi đơn giản như ú oà, vỗ tay, tìm đồ vật.
Bắt đầu tập bám vịn vào các đồ vật cố định trong nhà để đứng lên…
4. Giai đoạn 4: Sự phát triển của em bé từ 10 – 12 tháng
Vào những tháng cuối của năm đầu tiên, mẹ có thể thấy sự phát triển rõ rệt của trẻ. Lúc này bé đã biết:
Thành thạo các kỹ năng cầm nắm, có thể cầm các món đồ nhỏ bằng ngón trỏ và ngón cái, biết các cầm những món đồ có hình dạng phức tạp, bắt đầu tập cầm muỗng;
Trẻ có thể nói những từ đơn giản một cách rõ ràng, nói được nhiều từ hơn, có thể nói 3 từ liên tục;
Chỉ vào những món đồ bé cảm thấy thu hút;
Gọi bố, mẹ hoặc kéo áo để thu hút sự chú ý của bố mẹ;
Học theo các hành động, cử chỉ của bố mẹ và biết được ý nghĩa của một số đồ vật như đặt điện thoại lên tai và nói alo, dùng lược để chải đầu,…
Trẻ từ 10 đến 12 tháng tuổi cần được bố mẹ hỗ trợ và đồng hành cùng bé trong những bước đi đầu đời, bảo vệ và đảm bảo an toàn cho bé trước những nguy hiểm có thể xảy ra. Bố mẹ có thể kích thích sự phát triển của não bộ và thúc đẩy bé hoàn thiện các kỹ năng bằng cách phối hợp với các phương pháp giáo dục hiện đại, phù hợp với độ tuổi của bé.
Bảng thống kê quá trình phát triển của trẻ sơ sinh theo từng tháng
Sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ sẽ giúp trẻ cảm thấy ấm áp, an toàn và tin tưởng hơn
Thông thường, ở giai đoạn đầu, trẻ sơ sinh có thể phát triển với tốc độ kinh ngạc và dường như mỗi tháng, bé đều có những sự thay đổi thú vị. Theo các bác sĩ nhi khoa, sự phát triển của mỗi bé trong năm đầu đời là khác nhau, bé có thể đạt được mốc phát triển này nhanh hoặc chậm hơn các bé cùng độ tuổi vì bé có thể đang hoàn thiện một số kỹ năng khác. Do đó mẹ không nên quá lo lắng khi thấy bé phát triển chậm hơn bình thường. Mẹ có thể tham khảo bản thống kê về các mốc phát triển của trẻ sơ sinh theo từng tháng để theo dõi sự phát triển của trẻ: (2)
Về vận động thể chất Về khả năng ngôn ngữ và nhận thức Về giao tiếp xã hội Trẻ 1 tháng tuổi Có thể nâng đầu, di chuyển đầu qua lại khi nằm ngửa.
Nắm chặt tay lại khi có thứ gì đó chạm vào lòng bàn tay của bé.
Bé thường xuyên nhìn chăm chú vào bàn tay và các ngón tay của mẹ. Nhìn các biểu cảm của mẹ trong khoảng cách gần. Trẻ 2 tháng tuổi Kéo dài thời gian ngẩng đầu khi nằm sấp.
Các ngón tay mở ra thường xuyên hơn thay vì chỉ nắm chặt.
Làm quen với lưỡi và cổ họng để tập nói, phát ra những âm thanh “ọ ẹ” ở cổ họng.
Chơi đùa với những ngón tay.
Có thể cười mỉm.
Nhìn theo di chuyển của mẹ.
Trẻ 3 tháng tuổi Biết xoay đầu tới những món đồ gây chú ý trong tầm mắt.
Có thể nắm lấy những món đồ nhỏ bằng cả bàn tay.
Thích được nghe giọng nói của bố mẹ, được nghe bố mẹ kể chuyện.
Bắt đầu bi bô, ríu rít hơn với sự phát triển của thanh quản.
Bắt đầu biết gây sự chú ý của mẹ bằng cách cười. Trẻ 4 tháng tuổi Có thể chống tay lên, nâng người lên bằng các dùng lực ở cánh tay khi nằm sấp.
Với lấy và cầm chắc các đồ vật trong tay.
Cười thành tiếng.
Có thể phát ra những nguyên âm đơn giản “Ah”, “Eh”, “Oh”,…
Thích được chơi đùa, cười và khua tay chân khi cảm thấy phấn khích và khóc khi ngừng chơi. Trẻ 5 tháng tuổi Có thể lăn qua lăn lại.
Chuyền các đồ vật nhỏ, nhẹ từ tay này sang tay kia.
Mỉm cười với bố mẹ và cả những người bé mới gặp Biết đưa tay về hướng bố mẹ.
Khóc khi bố mẹ không ở bên cạnh hay không thể nhìn thấy bố mẹ.
Trẻ 6 tháng tuổi Dùng tay để vọc các món đồ nhỏ.
Gần như đã kiểm soát được toàn bộ các cử động của đầu.
Biết tự ngồi.
Đứng nhún nhảy nếu được hỗ trợ.
Khám phá các đồ vật bằng cách đưa vào miệng.
Biết kết hợp các nguyên âm hoặc phụ âm lại với nhau “Aaa”, “Oooo”, “Mh”,…
Phân biệt được các khuôn mặt quen và lạ. Trẻ 7 tháng tuổi Khám phá thế giới xung quanh bằng cách bò, trườn.
Tập cầm nắm đồ vật bằng ngón cái và ngón trỏ.
Di chuyển đầu một cách linh hoạt và dễ dàng hơn.
Bắt đầu bập bẹ những âm thanh, từ phức tạp hơn. Đáp lại những biểu hiện cảm xúc của người khác. Trẻ 8 tháng tuổi Tự chơi một mình.
Vỗ tay khi thấy vui.
Mọc răng cửa hàm dưới
Đáp lại khi được gọi tên.
Gọi “baba” hoặc “mama” nhưng chưa hiểu được ý nghĩa của nó.
Chơi các trò chơi phức tạp hơn, cần sự tương tác. Trẻ 9 tháng tuổi Trẻ tập leo, bò lên một vài bậc thang.
Kỹ năng cầm nắm được phát triển hoàn chỉnh, bé có thể cầm nắm bằng ngón cái và ngón trỏ.
Mọc răng cửa hàm trên.
Biết được sự tồn tại của một số đồ vật dù bị che hoặc cất giấu. Cảm thấy sợ hãi, lo lắng khi gặp người lạ. Trẻ 10 tháng tuổi Có thể vịn vào các vật khác để đứng lên.
Biết để đồ chơi vào thùng chứa.
Sử dụng một số cử chỉ như vẫy tay chào tạm biệt, hôn gió,… Hiểu được một số ý nghĩa về nguyên nhân và kết quả Trẻ 11 tháng tuổi Có thể bước đi nếu được hỗ trợ.
Mọc hai răng kế bên răng cửa hàm dưới.
Nói rõ từ “mẹ” và “ba”. Thể hiện sở thích khi ăn uống.
Biết đẩy thức ăn ra xa để quan sát phản ứng của mẹ.
Trẻ 12 tháng tuổi Có thể lật trang sách nếu được trợ giúp.
Có thể bước những bước đi đầu tiên mà không cần bố mẹ hỗ trợ.
Phối hợp với mẹ khi mặc, cởi quần áo.
Mọc hai răng kế bên răng cửa hàm trên.
Nói các cụm từ, câu ngắn gọn.
Hiểu và biết dừng lại một lúc khi nghe nói “Không”
Bắt chước theo các hành động, cử chỉ của bố mẹ.
Các phương pháp giúp trẻ phát triển tốt trong năm đầu tiên
Dưới đây là một số phương pháp bố mẹ nên thực hiện để giúp trẻ phát triển tốt trong năm đầu tiên:
Dành nhiều thời gian ở cạnh, âu yếm, bế trẻ và trò chuyện với trẻ: Hầu hết trẻ sơ sinh đều cảm thấy an toàn và và dễ chịu hơn khi được ở cạnh và nghe thấy giọng nói của bố mẹ.
Trẻ sơ sinh thường phát triển khả năng ngôn ngữ của mình bằng cách lặp lại âm thanh đã nghe được và bắt đầu thêm từ vào đó. Do đó, việc trả lời và tương tác khi bé phát ra âm thanh sẽ giúp bé biết cách sử dụng ngôn ngữ một cách nhanh chóng.
Đọc và kể những câu chuyện cho bé nghe. Điều này không chỉ tăng sự liên kết giữa bố mẹ với con mà còn giúp bé hiểu được ý nghĩa của ngôn ngữ và âm thanh.
Chơi cùng bé, hát và mở nhạc cho bé nghe. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng âm nhạc là một trong những phương tiện giúp trẻ phát triển não bộ, kích thích khả năng ghi nhớ, sáng tạo hiệu quả.
Thường xuyên khen ngợi và bộc lộ sự quan tâm, yêu thương đối với bé. Đây là khoảng thời gian quan trọng để xây dựng sự tin tưởng và tình cảm giữa mẹ và bé.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý cho trẻ sơ sinh thay vì quá chú ý vào cân nặng của bé. Trong thực đơn hằng ngày, bố mẹ nên chú ý bổ sung thêm các vi khoáng chất thiết yếu như sắt, kẽm, lysine, vitamin A, D,… nhằm đảm bảo trẻ có đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Đồng thời, điều này sẽ giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn, tăng khả năng hấp thu các dưỡng chất, cải thiện vị giác và giúp bé ăn tốt hơn.
Chơi cùng bé, dạy bé về những thứ không nên chạm vào khi bé bắt đầu hiểu và có thể bò quanh nhà.
Bên cạnh việc chăm sóc cho trẻ sơ sinh, bố mẹ cần đảm bảo sức khỏe cho bản thân, chăm sóc tốt về cả thể chất lẫn tinh thần, từ đó, có thể chăm sóc cho trẻ tốt hơn, hiệu quả hơn.
Bố mẹ cần dành nhiều thời gian chơi đùa cùng bé để kích thích sự phát triển của bé
Một số lưu ý khi cho ba mẹ khi chăm sóc con trẻ trong năm đầu
Điều quan trọng nhất khi chăm sóc trẻ là luôn đảm bảo sự an toàn của trẻ. Sự an toàn này bao gồm cả sự an toàn về thể xác và tinh thần của trẻ. Bố mẹ có thể tham khảo một số lưu ý khi chăm trẻ trong năm đầu tiên dưới đây:
Không lay, lắc trẻ: Hệ thống xương của trẻ sơ sinh rất yếu, khi bị lay – lắc, xương của trẻ có thể bị gãy, gây tổn thương não và đe dọa tính mạng của trẻ.
Đảm bảo nhiệt độ ổn định cho trẻ, nhất là khi ngủ: Nhiệt độ phòng quá cao khiến trẻ cảm thấy ngột ngạt, khó thở, tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).
Khi đưa trẻ sơ sinh ra ngoài, bé cần được che chắn cẩn thận, ngồi trên ghế dành riêng cho trẻ sơ sinh.
Không cho trẻ chơi những món đồ chơi có kích thước nhỏ vì bé có thể nhầm lẫn với thức ăn và cho chúng vào miệng.
Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, mẹ cần bắt đầu với các món ăn được nghiền nhuyễn, cho bé ăn từ từ tránh làm trẻ bị nghẹn.
Không để trẻ sơ sinh trong môi trường có khói thuốc lá hay mùi hóa chất độc hại;
Không để thức ăn, nước hay các vận dụng có nhiệt độ cao ở gần trẻ.
Cho trẻ tiêm đúng lịch và đầy đủ các loại vacxin theo khuyến nghị của Bộ Y tế.
Sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn có thể nhanh hoặc chậm hơn so với những bé khác. Đây có thể là điều bình thường nhưng trong một số trường hợp đây là dấu hiệu cảnh báo về sự chậm phát triển và cần được hỗ trợ y tế kịp thời. Do đó, bố mẹ cần lưu ý khi chăm sóc trẻ nhũ nhi và đưa bé đến gặp bác sĩ để được kiểm tra khi nghi ngờ hoặc phát hiện các dấu hiệu bất thường về sự phát triển của trẻ.
Gần tròn 12 năm công việc nuôi dạy trẻ. Bản thân tôi cho rằng làm người nuôi dạy trẻ có cả nước mắt lẫn nụ cười, vất vả nhưng nhiều phụ huynh không biết, sau một ngày làm việc căng thẳng về nhà không có phụ huynh điện thoại trách mắng là mừng; bù lại hàng ngày thấy các cháu vô tư, khôn lớn từng giờ lại thấy lòng mình như trẻ lại hihi
