Trẻ 1 tuổi biếng ăn là một hiện tượng phổ biến nhưng vẫn khiến nhiều bố mẹ phiền lòng. Để khắc phục kịp thời và hiệu quả tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn, bố mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân và có các biện pháp can thiệp phù hợp. Nutrihome sẽ chia sẻ thêm những kiến thức bổ ích trong bài viết sau nhằm giúp bố mẹ giải tỏa phiền não biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
Nguyên nhân trẻ 1 tuổi biếng ăn
Trẻ 1 tuổi biếng ăn là tình trạng trẻ 1 tuổi không ăn hoặc ăn ít hơn khẩu phần tương ứng với độ tuổi. Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi tương đối đa dạng, trong đó có thể kể đến như:
1. Biếng ăn sinh lý ở trẻ 1 tuổi
Giai đoạn biếng ăn sinh lý ở trẻ 1 tuổi diễn ra khi trong cơ thể trẻ xuất hiện sự biến đổi sinh lý để trẻ thích nghi với môi trường. Trẻ 1 tuổi biếng ăn sinh lý do những nguyên nhân sau:
Trẻ thay đổi chế độ ăn
Thức ăn của trẻ 1 tuổi bắt đầu chuyển từ thức ăn dạng lỏng như súp, cháo sang thức ăn dạng đặc và cứng hơn. Bố mẹ đột ngột thay đổi chế độ ăn có thể khiến trẻ chưa kịp thích ứng, từ đó khiến trẻ bị biếng ăn. Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ ở giai đoạn này cũng giảm xuống do cơ chế sinh học. Vì vậy trẻ không cần bổ sung nhiều loại dinh dưỡng và thức ăn như trước đó.
Trẻ thay đổi sinh lý
Trẻ 1 tuổi biếng ăn là biểu hiện bình thường trong giai đoạn thay đổi sinh lý. Từ khi trẻ chào đời đến khi 1 tuổi, trẻ cần tập lẫy, tập ngồi, tập bò, tập đi, học nói, mọc răng,… Trong khoảng thời gian này, trẻ sẽ có xu hướng ăn ít hơn.
Trẻ thiếu dinh dưỡng từ giai đoạn thai nhi
Nếu người mẹ thường xuyên bị thiếu chất trong giai đoạn mang thai, thì thai nhi cũng có khả năng bị thiếu dinh dưỡng, lâu dài dẫn tới biếng ăn. Trong trường hợp này, trẻ thường biếng ăn, lười bú ngay từ khi chào đời.
Biếng ăn sinh lý là hiện tượng hoàn toàn bình thường, xảy ra với hầu hết trẻ nhỏ và có thể tự hết. Trẻ cần thời gian để thích nghi với những thay đổi về sinh lý trong quá trình phát triển. Vì vậy, bố mẹ không cần lo lắng khi trẻ 1 tuổi biếng ăn sinh lý.
2. Biếng ăn bệnh lý
Ngoài biếng ăn sinh lý, biếng ăn bệnh lý cũng là một nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ. Biếng ăn bệnh lý là hiện tượng bé 1 tuổi biếng ăn do tác động của bệnh lý. Nếu trẻ đột nhiên chán ăn, bỏ bữa, thường xuyên tỏ ra khó chịu và quấy khóc thì không thể loại bỏ khả năng trẻ đang bị bệnh. Trẻ dễ biếng ăn khi bị một số bệnh như:
Bệnh ở hệ tiêu hóa
Những căn bệnh như rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón, nôn, đầy bụng,… là tác nhân khiến bé 1 tuổi biếng ăn. Những bệnh lý này làm suy giảm chức năng của hệ tiêu hóa khiến trẻ mất cảm giác thèm ăn.
Bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn
Khi trẻ mắc bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng, nhiễm khuẩn như viêm phổi, viêm đường hô hấp, viêm ruột, viêm dạ dày,… cơ thể thường xuyên cảm thấy mỏi mệt, đau đớn, mất nước và chất dinh dưỡng. Vì vậy bé 1 tuổi lười ăn, thường từ chối ăn.
Bệnh liên quan đến miệng
Bên cạnh những bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm khuẩn và hệ tiêu hóa, những bệnh lý gây ảnh hưởng đến quá trình nhai nuốt như viêm amidan, viêm tuyến nước bọt, áp xe lợi, loét miệng, nấm lưỡi,… cũng có thể là tác nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi. Vì khả năng nhai nuốt bị ảnh hưởng nên bé 1 tuổi lười ăn, bỏ ăn.
Khác với biếng ăn sinh lý có thể tự khỏi, biếng ăn sinh lý chỉ chấm dứt khi trẻ khỏi bệnh. Bố mẹ cần chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, kịp thời nhận biết dấu hiệu của bệnh biếng ăn ở trẻ 1 tuổi để điều trị dứt điểm. Khẩu vị và cảm giác đói, thèm ăn sẽ dần dần hồi phục trong quá trình điều trị và quay trở lại bình thường.
3. Trẻ đang mọc răng sữa
Trẻ bắt đầu vào thời kỳ mọc răng khi lên 1 tuổi. Biếng ăn do mọc răng bởi trẻ thường cảm thấy đau nhức, khó chịu ở khoang miệng, quá trình nhai nuốt bị cản trở và có thể kèm theo sốt nhẹ. Việc này khiến cho bé 1 tuổi lười ăn hoặc không muốn ăn. Những thông tin chi tiết hơn về vấn đề này sẽ được đề cập chi tiết hơn trong chủ đề “Biếng ăn do mọc răng”, bố mẹ có thể tham khảo thêm qua bài viết này.
Khi những tổn thương khác như nhiệt miệng, loét miệng xuất hiện trong miệng cũng có thể làm bé 1 tuổi lười ăn. Do đó, bố mẹ hãy chú ý theo dõi và hướng dẫn trẻ vệ sinh khoang miệng đúng cách để trẻ phục hồi nhanh hơn.
4. Thực đơn của trẻ nhàm chán, không hợp khẩu vị
Thực đơn hằng ngày quá nhàm chán, không hợp với khẩu vị của trẻ cũng là một nguyên nhân được nhiều bác sĩ đề cập khi bố mẹ thắc mắc tại sao bé 1 tuổi biếng ăn. Tương tự với người lớn, trẻ nhỏ không có hứng thú với những món ăn không hợp khẩu vị hoặc phải ăn lặp đi lặp lại một thực đơn.
Do trẻ chưa thể nói chuyện thành thạo nên trẻ có thể biểu hiện thông qua thái độ thờ ơ trong bữa ăn. Bố mẹ nên tích cực thay đổi thực đơn hằng ngày của trẻ, khuyến khích trẻ thử nhiều món ăn mới để kích thích sự thèm ăn của trẻ.
5. Bố mẹ cho trẻ ăn quá nhiều bữa phụ
Không ít trường hợp bố mẹ mong muốn trẻ phát triển cao lớn và tăng cân nhanh mà bổ sung thêm nhiều bữa phụ cho trẻ. Phương pháp này có thể phản tác dụng, không chỉ khiến trẻ 1 tuổi biếng ăn, mà còn tạo thói quen ăn uống không tốt cho trẻ.
Bữa phụ chủ yếu là những món ăn vặt, không thể cung cấp đủ dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể trẻ. Nhưng khi ăn nhiều vẫn có thể làm trẻ cảm thấy no bụng và không còn muốn ăn bữa chính. Vì vậy, bố mẹ nên tránh cho trẻ ăn quá nhiều bữa phụ và tránh để trẻ ăn bữa phụ trước khi chuẩn bị ăn bữa chính.
6. Trẻ ham chơi trong giờ ăn
1 tuổi là giai đoạn trẻ đang tập đi và bắt đầu hào hứng khám phá môi trường xung quanh. Do đó, trẻ không thể tránh được vấn đề ham chơi đến mức quên luôn chuyện ăn uống. Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi này hoàn toàn bình thường và dễ hiểu. Lúc này, bố mẹ không nên ngăn cản hoặc giới hạn thời gian chơi của trẻ. Thay vào đó, bố mẹ hãy kết hợp việc ăn với chơi để tạo ra hứng thú ăn uống cho trẻ.
Bé 1 tuổi biếng ăn ham chơi có thể bị thu hút bởi đồ ăn có màu sắc bắt mắt và hình thù ngộ nghĩnh. Bố mẹ có thể sử dụng khuôn tạo hình hoặc nặn đồ ăn thành nhiều loại hình dạng để trẻ vừa ăn ngon vừa chơi vui. Những bữa ăn này cũng có thể trở thành tiết học lý thú giúp trẻ khám phá và tiếp thu kiến thức về thế giới xung quanh một cách tự nhiên.
7. Trẻ ăn không đúng giờ
Không phải tự nhiên mà các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích mọi người ăn uống đúng giờ. Việc ăn uống đúng giờ tạo thành phản xạ lúc nào no và lúc nào đói cho cơ thể. Ăn uống vô tội vạ, không có thời gian cụ thể có thể ảnh hưởng đến sự phán đoán của cơ thể. Lâu dần, trẻ bị mất cảm giác thèm ăn, ăn ít hoặc không có hứng thú muốn ăn, gây nên chứng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
8. Bố mẹ la mắng, ép bé ăn
Dù trẻ 1 tuổi biếng ăn vì bất kỳ lý do gì, bố mẹ tuyệt đối không nên la mắng hoặc ép buộc trẻ ăn. Trẻ nhỏ có tâm lý nhạy cảm, việc la mắng, quát nạt liên tục của bố mẹ không những không cải thiện tình trạng lười ăn mà còn gây ra sự căng thẳng, khiến trẻ càng sợ hãi việc ăn uống. Từ đó, bố mẹ có thể gián tiếp khiến bé 1 tuổi biếng ăn nghiêm trọng hơn.
9. Trẻ bắt chước ba mẹ
Trẻ nhỏ học tập bằng cách bắt chước hành động của mọi người xung quanh, đặc biệt là bố mẹ. Vì vậy, bố mẹ cần ý thức được bản thân là tấm gương của trẻ và rèn luyện cho trẻ nếp ăn uống khoa học.
Nếu bố mẹ thường xuyên bỏ bữa, ăn không đúng giờ, khi ăn không tập trung,… trẻ có thể bắt chước theo. Những thói quen xấu này không chỉ gây nên tình trạng trẻ 1 tuổi biếng ăn mà còn ảnh hưởng tiêu cực cho hệ tiêu hóa của trẻ.
Bé 1 tuổi biếng ăn có biểu hiện gì?
Trước khi tìm hiểu ảnh hưởng và cách khắc phục tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn, bố mẹ nên xác định trẻ có bị biếng ăn thật không? Biếng ăn ở trẻ 1 tuổi thường đi kèm với một hoặc nhiều biểu hiện sau:
- Trẻ chống đối khi ăn uống, có hành vi quấy khóc, tỏ thái độ không muốn ăn.
- Trẻ ăn quá lâu, mất hơn 30 phút để hoàn thành bữa ăn.
- Trẻ ngậm đồ ăn trong miệng, không chịu nhai nuốt hoặc hay nhè đồ ăn ra ngoài.
- Trẻ không tăng cân hoặc cân nặng tăng không đáng kể 3 tháng liên tiếp.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn chậm tăng cân có làm sao không?
Trẻ 1 tuổi biếng ăn, chậm tăng cân không chỉ khiến bố mẹ lo lắng và còn ảnh hưởng không tốt với sức khỏe của trẻ. Tình hình biếng ăn ở trẻ 1 tuổi càng kéo dài, hậu quả có thể càng nghiêm trọng hơn.
1. Trẻ suy dinh dưỡng
Bé 1 tuổi biếng ăn gây suy dinh dưỡng từ thể nhẹ đến nặng. Cơ thể bị mất cân bằng dinh dưỡng kéo dài không chỉ khiến trẻ chậm phát triển về cả tinh thần và thể chất, mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng.
2. Trí não chậm phát triển
Một số nghiên cứu đã chỉ ra, những bé 1 tuổi lười ăn có xu hướng thua kém về trí tuệ so với trẻ đồng trang lứa được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Điều này hoàn toàn lý giải được do phần năng lượng từ thức ăn được dùng để duy trì hoạt động thường ngày của trẻ. Lúc này, não bộ sẽ rơi vào trạng thái chậm phát triển do không có đủ năng lượng,
3. Ảnh hưởng đến chiều cao và tầm vóc trong tương lai
Trẻ 1 tuổi vẫn nằm trong giai đoạn phát triển vàng của trẻ. Vì vậy, trẻ cần được bổ sung đủ chất dinh dưỡng để thúc đẩy chiều cao, thể lực phát triển tối ưu. Tuy nhiên, tình trạng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi có thể khiến cơ thể thiếu hụt vi chất thiết yếu như canxi, vitamin D,… Từ đó, gây cản trở cho quá trình tăng trưởng sức vóc và chiều cao của trẻ.
4. Chỉ số cảm xúc chậm phát triển
Khác với chỉ số IQ phản ánh trí thông minh, chỉ số EQ đo lường cảm xúc của trẻ, phản ánh khả năng thích nghi, giao tiếp, cách diễn đạt và tiếp cận vấn đề của trẻ. Cơ thể bị thiếu chất, suy dinh dưỡng kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến não bộ và quá trình phát triển của chỉ số cảm xúc. Nếu chỉ số EQ thấp, trẻ có xu hướng bị thụ động, sống khép kín, khả năng tiếp thu kiến thức kém. Ở mức độ nghiêm trọng, EQ thấp khiến bé 1 tuổi biếng ăn đối mặt với nguy cơ bị tự kỷ cao hơn bình thường.
5. Sức đề kháng kém, bé dễ bệnh
Bé 1 tuổi biếng ăn thường có hệ miễn dịch yếu, thường xuyên bị bệnh, ốm vặt hoặc khi ốm thường lâu khỏi và nhanh bị lại. Nguyên do chính là bởi cơ thể trẻ quá yếu ớt, cộng thêm việc bị thiếu chất khiến cho khả năng đề kháng suy giảm nghiêm trọng. Từ đó, khiến cơ thể mất đi khả năng chống lại tác nhân gây bệnh và chiến đấu với bệnh tật.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn, mẹ phải làm sao?
Bé 1 tuổi biếng ăn phải làm sao đây? Bố mẹ có thể áp dụng những mẹo đơn giản sau để khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
1. Tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn
Bố mẹ cần cố gắng tạo dựng bầu không khí thoải mái vui vẻ trong thời gian diễn ra bữa ăn. Khi ăn, bố mẹ nên cho trẻ ngồi chung bàn ăn cùng cả nhà và tích cực trò chuyện. Trẻ có thể bắt chước người lớn nên khi bố mẹ vui vẻ và ăn uống ngon miệng, hứng thú của trẻ đối với việc ăn uống cũng có thể tăng lên theo.
Bố mẹ tuyệt đối tránh việc tranh cãi trước mặt trẻ, dù trẻ không ăn cũng không nên dọa nạt quát mắng. Những hành động tiêu cực này có thể gây ảnh hưởng tâm lý cho trẻ với bữa ăn và khiến tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn nghiêm trọng hơn.
2. Băm nhỏ thức ăn
Băm nhỏ mọi loại thức ăn là bí quyết giúp mọi món ăn trở nên dễ nuốt và tiêu hóa hơn đối với trẻ 1 tuổi biếng ăn. Bố mẹ lưu ý không nên xay nhuyễn để giữ chất dinh dưỡng của thực phẩm, thức ăn cũng nấu ở độ mềm nát vừa phải, tránh nấu quá đặc hoặc quá lỏng.
Tuy nhiên, nếu bé 1 tuổi lười ăn hay ngậm do gặp khó khăn trong việc nhai nuốt hoặc trẻ ốm mệt không muốn ăn, bố mẹ có thể xay nhuyễn và nấu loãng để trẻ có thể nuốt dễ dàng mà không gây ảnh hưởng đến vị trí bị đau.
3. Chia nhỏ bữa ăn
Khi trẻ 1 tuổi lười ăn, bố mẹ không nên cố gắng ép trẻ ăn nhiều trong một bữa mà nên chia nhỏ số bữa ăn. Mỗi ngày, bố mẹ có thể cho trẻ ăn từ 5 – 6 bữa, mỗi bữa cách nhau tối thiểu từ 3 đến 4 tiếng. Phương pháp chia nhỏ bữa ăn này sẽ giúp bé 1 tuổi lười ăn có cơ hội ăn được nhiều loại và lượng thức ăn nhiều hơn.
4. Lên thực đơn hàng ngày khoa học, đa dạng và hấp dẫn
Ăn đi ăn lại một món ăn cố định chắc chắn khiến trẻ cảm thấy nhàm chán và biếng ăn. Bố mẹ nên linh hoạt trong việc xây dựng thực đơn, lựa chọn nguyên liệu và cách chế biến đa dạng để giúp trẻ 1 tuổi biếng ăn ăn ngon miệng hơn. Ví dụ khi trẻ 1 tuổi chán ăn cháo do bị ốm, bố mẹ có thể đổi sang món khác dễ ăn hơn như các loại súp.
Nếu bé thực sự không muốn ăn, bố mẹ có thể thay bằng sữa dinh dưỡng để bổ sung thêm năng lượng cho trẻ, thay vì cố gắng ép ăn. Bố mẹ có thể tham khảo thêm về cách xây dựng thực đơn qua bài viết “Thực đơn cho bé 1 tuổi lười ăn” từng được Nutrihome chia sẻ trước đây để làm phong phú thực đơn hằng ngày của trẻ.
5. Tạo cảm giác ngon miệng cho trẻ biếng ăn
Bố mẹ có thể kích thích cảm giác thèm ăn bằng cách tăng sức hấp dẫn cho món ăn cả về hình thức và hương vị. Về mặt hương vị, bố mẹ nên đổi món thường xuyên, tránh để trẻ ăn lặp đi lặp lại. Về mặt hình thức, bố mẹ hãy thử tượng tượng ra món ăn có hình thức trang trí mới lạ nhiều màu sắc và hình dạng ngộ nghĩnh. Những món ăn này chắc chắn có thể khơi gợi sự tò mò của bé 1 tuổi lười ăn và khiến trẻ muốn ăn hơn các món ăn thông thường.
6. Mẹ nên hạn chế cho con ăn vặt
Một số trường hợp trẻ 1 tuổi biếng ăn chỉ uống sữa, ăn bánh và các loại đồ ăn vặt khác. Những món ăn vặt như sữa, bánh, kẹo,… không những nghèo nàn chất dinh dưỡng, mà còn gây hại cho sức khỏe. Chúng chứa lượng đường cao, gây tăng đường huyết trong máu và tăng cảm giác no bụng giả trong khi trẻ thực chất bị thiếu dinh dưỡng.
Bố mẹ nên thay thế đồ ăn vặt bằng thực phẩm giàu dinh dưỡng khác. Số lượng bữa phụ của trẻ 1 tuổi biếng ăn chỉ nên dừng ở con số 1 và tốt nhất là ăn sau bữa chính.
7. Đưa con đến gặp bác sĩ
Đôi khi bé 1 tuổi tự nhiên biếng ăn có thể là biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng hơn. Bố mẹ nên quan sát kỹ biểu hiện của trẻ và đưa trẻ đi khám ngay nếu trẻ xuất hiện bất kỳ một trong những triệu chứng sau:
- Bị đau bụng sau khi ăn uống;
- Cơ thể mệt, đuối sức, cảm giác không có năng lượng;
- Cân nặng tăng ít hoặc không tăng, thậm chí bị sút cân;
- Trớ nhiều, ho, khó thở, mặt sưng, cơ thể phát ban.
Trên đây là những chia sẻ đến từ Nutrihome về nguyên nhân và cách khắc phục vấn đề biếng ăn ở trẻ 1 tuổi. Nếu tình hình trẻ 1 tuổi biếng ăn không có dấu hiệu cải thiện dù đã áp dụng hết những biện pháp kể trên, tốt nhất bố mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ về dinh dưỡng. Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome là cơ sở y tế uy tín hàng đầu, quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành chuyên tư vấn thăm khám và điều trị chứng biếng ăn ở trẻ.
Ghé thăm Nutrihome, trẻ nhỏ sẽ được thực hiện xét nghiệm vi chất, đo lường thành phần cơ thể, xét nghiệm máu,… và một số xét nghiệm khác nhằm xác định chính xác tình trạng và nguyên nhân gây biếng ăn dai dẳng. Từ đó, bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị gồm thực đơn ăn uống cá nhân kèm thuốc uống bổ sung nếu cần. Ngoài ra, bác sĩ sẽ tích cực hướng dẫn và chia sẻ với bố mẹ cách chăm sóc trẻ cả về tâm lý và thể chất, từ đó giúp cải thiện nhanh chóng và hiệu quả tình trạng trẻ 1 tuổi biếng ăn.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn là một hiện tượng phổ biến nhưng vẫn khiến nhiều bố mẹ phiền lòng. Để khắc phục kịp thời và hiệu quả tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn, bố mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân và có các biện pháp can thiệp phù hợp. Nutrihome sẽ chia sẻ thêm những kiến thức bổ ích trong bài viết sau nhằm giúp bố mẹ giải tỏa phiền não biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
Nguyên nhân trẻ 1 tuổi biếng ăn
Trẻ 1 tuổi biếng ăn là tình trạng trẻ 1 tuổi không ăn hoặc ăn ít hơn khẩu phần tương ứng với độ tuổi. Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi tương đối đa dạng, trong đó có thể kể đến như:
1. Biếng ăn sinh lý ở trẻ 1 tuổi
Giai đoạn biếng ăn sinh lý ở trẻ 1 tuổi diễn ra khi trong cơ thể trẻ xuất hiện sự biến đổi sinh lý để trẻ thích nghi với môi trường. Trẻ 1 tuổi biếng ăn sinh lý do những nguyên nhân sau:
Trẻ thay đổi chế độ ăn
Thức ăn của trẻ 1 tuổi bắt đầu chuyển từ thức ăn dạng lỏng như súp, cháo sang thức ăn dạng đặc và cứng hơn. Bố mẹ đột ngột thay đổi chế độ ăn có thể khiến trẻ chưa kịp thích ứng, từ đó khiến trẻ bị biếng ăn. Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ ở giai đoạn này cũng giảm xuống do cơ chế sinh học. Vì vậy trẻ không cần bổ sung nhiều loại dinh dưỡng và thức ăn như trước đó.
Trẻ thay đổi sinh lý
Trẻ 1 tuổi biếng ăn là biểu hiện bình thường trong giai đoạn thay đổi sinh lý. Từ khi trẻ chào đời đến khi 1 tuổi, trẻ cần tập lẫy, tập ngồi, tập bò, tập đi, học nói, mọc răng,… Trong khoảng thời gian này, trẻ sẽ có xu hướng ăn ít hơn.
Trẻ thiếu dinh dưỡng từ giai đoạn thai nhi
Nếu người mẹ thường xuyên bị thiếu chất trong giai đoạn mang thai, thì thai nhi cũng có khả năng bị thiếu dinh dưỡng, lâu dài dẫn tới biếng ăn. Trong trường hợp này, trẻ thường biếng ăn, lười bú ngay từ khi chào đời.
Biếng ăn sinh lý là hiện tượng hoàn toàn bình thường, xảy ra với hầu hết trẻ nhỏ và có thể tự hết. Trẻ cần thời gian để thích nghi với những thay đổi về sinh lý trong quá trình phát triển. Vì vậy, bố mẹ không cần lo lắng khi trẻ 1 tuổi biếng ăn sinh lý.
2. Biếng ăn bệnh lý
Ngoài biếng ăn sinh lý, biếng ăn bệnh lý cũng là một nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ. Biếng ăn bệnh lý là hiện tượng bé 1 tuổi biếng ăn do tác động của bệnh lý. Nếu trẻ đột nhiên chán ăn, bỏ bữa, thường xuyên tỏ ra khó chịu và quấy khóc thì không thể loại bỏ khả năng trẻ đang bị bệnh. Trẻ dễ biếng ăn khi bị một số bệnh như:
Bệnh ở hệ tiêu hóa
Những căn bệnh như rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón, nôn, đầy bụng,… là tác nhân khiến bé 1 tuổi biếng ăn. Những bệnh lý này làm suy giảm chức năng của hệ tiêu hóa khiến trẻ mất cảm giác thèm ăn.
Bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn
Khi trẻ mắc bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng, nhiễm khuẩn như viêm phổi, viêm đường hô hấp, viêm ruột, viêm dạ dày,… cơ thể thường xuyên cảm thấy mỏi mệt, đau đớn, mất nước và chất dinh dưỡng. Vì vậy bé 1 tuổi lười ăn, thường từ chối ăn.
Bệnh liên quan đến miệng
Bên cạnh những bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm khuẩn và hệ tiêu hóa, những bệnh lý gây ảnh hưởng đến quá trình nhai nuốt như viêm amidan, viêm tuyến nước bọt, áp xe lợi, loét miệng, nấm lưỡi,… cũng có thể là tác nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi. Vì khả năng nhai nuốt bị ảnh hưởng nên bé 1 tuổi lười ăn, bỏ ăn.
Khác với biếng ăn sinh lý có thể tự khỏi, biếng ăn sinh lý chỉ chấm dứt khi trẻ khỏi bệnh. Bố mẹ cần chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, kịp thời nhận biết dấu hiệu của bệnh biếng ăn ở trẻ 1 tuổi để điều trị dứt điểm. Khẩu vị và cảm giác đói, thèm ăn sẽ dần dần hồi phục trong quá trình điều trị và quay trở lại bình thường.
3. Trẻ đang mọc răng sữa
Trẻ bắt đầu vào thời kỳ mọc răng khi lên 1 tuổi. Biếng ăn do mọc răng bởi trẻ thường cảm thấy đau nhức, khó chịu ở khoang miệng, quá trình nhai nuốt bị cản trở và có thể kèm theo sốt nhẹ. Việc này khiến cho bé 1 tuổi lười ăn hoặc không muốn ăn. Những thông tin chi tiết hơn về vấn đề này sẽ được đề cập chi tiết hơn trong chủ đề “Biếng ăn do mọc răng”, bố mẹ có thể tham khảo thêm qua bài viết này.
Khi những tổn thương khác như nhiệt miệng, loét miệng xuất hiện trong miệng cũng có thể làm bé 1 tuổi lười ăn. Do đó, bố mẹ hãy chú ý theo dõi và hướng dẫn trẻ vệ sinh khoang miệng đúng cách để trẻ phục hồi nhanh hơn.
4. Thực đơn của trẻ nhàm chán, không hợp khẩu vị
Thực đơn hằng ngày quá nhàm chán, không hợp với khẩu vị của trẻ cũng là một nguyên nhân được nhiều bác sĩ đề cập khi bố mẹ thắc mắc tại sao bé 1 tuổi biếng ăn. Tương tự với người lớn, trẻ nhỏ không có hứng thú với những món ăn không hợp khẩu vị hoặc phải ăn lặp đi lặp lại một thực đơn.
Do trẻ chưa thể nói chuyện thành thạo nên trẻ có thể biểu hiện thông qua thái độ thờ ơ trong bữa ăn. Bố mẹ nên tích cực thay đổi thực đơn hằng ngày của trẻ, khuyến khích trẻ thử nhiều món ăn mới để kích thích sự thèm ăn của trẻ.
5. Bố mẹ cho trẻ ăn quá nhiều bữa phụ
Không ít trường hợp bố mẹ mong muốn trẻ phát triển cao lớn và tăng cân nhanh mà bổ sung thêm nhiều bữa phụ cho trẻ. Phương pháp này có thể phản tác dụng, không chỉ khiến trẻ 1 tuổi biếng ăn, mà còn tạo thói quen ăn uống không tốt cho trẻ.
Bữa phụ chủ yếu là những món ăn vặt, không thể cung cấp đủ dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể trẻ. Nhưng khi ăn nhiều vẫn có thể làm trẻ cảm thấy no bụng và không còn muốn ăn bữa chính. Vì vậy, bố mẹ nên tránh cho trẻ ăn quá nhiều bữa phụ và tránh để trẻ ăn bữa phụ trước khi chuẩn bị ăn bữa chính.
6. Trẻ ham chơi trong giờ ăn
1 tuổi là giai đoạn trẻ đang tập đi và bắt đầu hào hứng khám phá môi trường xung quanh. Do đó, trẻ không thể tránh được vấn đề ham chơi đến mức quên luôn chuyện ăn uống. Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ 1 tuổi này hoàn toàn bình thường và dễ hiểu. Lúc này, bố mẹ không nên ngăn cản hoặc giới hạn thời gian chơi của trẻ. Thay vào đó, bố mẹ hãy kết hợp việc ăn với chơi để tạo ra hứng thú ăn uống cho trẻ.
Bé 1 tuổi biếng ăn ham chơi có thể bị thu hút bởi đồ ăn có màu sắc bắt mắt và hình thù ngộ nghĩnh. Bố mẹ có thể sử dụng khuôn tạo hình hoặc nặn đồ ăn thành nhiều loại hình dạng để trẻ vừa ăn ngon vừa chơi vui. Những bữa ăn này cũng có thể trở thành tiết học lý thú giúp trẻ khám phá và tiếp thu kiến thức về thế giới xung quanh một cách tự nhiên.
7. Trẻ ăn không đúng giờ
Không phải tự nhiên mà các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích mọi người ăn uống đúng giờ. Việc ăn uống đúng giờ tạo thành phản xạ lúc nào no và lúc nào đói cho cơ thể. Ăn uống vô tội vạ, không có thời gian cụ thể có thể ảnh hưởng đến sự phán đoán của cơ thể. Lâu dần, trẻ bị mất cảm giác thèm ăn, ăn ít hoặc không có hứng thú muốn ăn, gây nên chứng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
8. Bố mẹ la mắng, ép bé ăn
Dù trẻ 1 tuổi biếng ăn vì bất kỳ lý do gì, bố mẹ tuyệt đối không nên la mắng hoặc ép buộc trẻ ăn. Trẻ nhỏ có tâm lý nhạy cảm, việc la mắng, quát nạt liên tục của bố mẹ không những không cải thiện tình trạng lười ăn mà còn gây ra sự căng thẳng, khiến trẻ càng sợ hãi việc ăn uống. Từ đó, bố mẹ có thể gián tiếp khiến bé 1 tuổi biếng ăn nghiêm trọng hơn.
9. Trẻ bắt chước ba mẹ
Trẻ nhỏ học tập bằng cách bắt chước hành động của mọi người xung quanh, đặc biệt là bố mẹ. Vì vậy, bố mẹ cần ý thức được bản thân là tấm gương của trẻ và rèn luyện cho trẻ nếp ăn uống khoa học.
Nếu bố mẹ thường xuyên bỏ bữa, ăn không đúng giờ, khi ăn không tập trung,… trẻ có thể bắt chước theo. Những thói quen xấu này không chỉ gây nên tình trạng trẻ 1 tuổi biếng ăn mà còn ảnh hưởng tiêu cực cho hệ tiêu hóa của trẻ.
Bé 1 tuổi biếng ăn có biểu hiện gì?
Trước khi tìm hiểu ảnh hưởng và cách khắc phục tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn, bố mẹ nên xác định trẻ có bị biếng ăn thật không? Biếng ăn ở trẻ 1 tuổi thường đi kèm với một hoặc nhiều biểu hiện sau:
- Trẻ chống đối khi ăn uống, có hành vi quấy khóc, tỏ thái độ không muốn ăn.
- Trẻ ăn quá lâu, mất hơn 30 phút để hoàn thành bữa ăn.
- Trẻ ngậm đồ ăn trong miệng, không chịu nhai nuốt hoặc hay nhè đồ ăn ra ngoài.
- Trẻ không tăng cân hoặc cân nặng tăng không đáng kể 3 tháng liên tiếp.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn chậm tăng cân có làm sao không?
Trẻ 1 tuổi biếng ăn, chậm tăng cân không chỉ khiến bố mẹ lo lắng và còn ảnh hưởng không tốt với sức khỏe của trẻ. Tình hình biếng ăn ở trẻ 1 tuổi càng kéo dài, hậu quả có thể càng nghiêm trọng hơn.
1. Trẻ suy dinh dưỡng
Bé 1 tuổi biếng ăn gây suy dinh dưỡng từ thể nhẹ đến nặng. Cơ thể bị mất cân bằng dinh dưỡng kéo dài không chỉ khiến trẻ chậm phát triển về cả tinh thần và thể chất, mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng.
2. Trí não chậm phát triển
Một số nghiên cứu đã chỉ ra, những bé 1 tuổi lười ăn có xu hướng thua kém về trí tuệ so với trẻ đồng trang lứa được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Điều này hoàn toàn lý giải được do phần năng lượng từ thức ăn được dùng để duy trì hoạt động thường ngày của trẻ. Lúc này, não bộ sẽ rơi vào trạng thái chậm phát triển do không có đủ năng lượng,
3. Ảnh hưởng đến chiều cao và tầm vóc trong tương lai
Trẻ 1 tuổi vẫn nằm trong giai đoạn phát triển vàng của trẻ. Vì vậy, trẻ cần được bổ sung đủ chất dinh dưỡng để thúc đẩy chiều cao, thể lực phát triển tối ưu. Tuy nhiên, tình trạng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi có thể khiến cơ thể thiếu hụt vi chất thiết yếu như canxi, vitamin D,… Từ đó, gây cản trở cho quá trình tăng trưởng sức vóc và chiều cao của trẻ.
4. Chỉ số cảm xúc chậm phát triển
Khác với chỉ số IQ phản ánh trí thông minh, chỉ số EQ đo lường cảm xúc của trẻ, phản ánh khả năng thích nghi, giao tiếp, cách diễn đạt và tiếp cận vấn đề của trẻ. Cơ thể bị thiếu chất, suy dinh dưỡng kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến não bộ và quá trình phát triển của chỉ số cảm xúc. Nếu chỉ số EQ thấp, trẻ có xu hướng bị thụ động, sống khép kín, khả năng tiếp thu kiến thức kém. Ở mức độ nghiêm trọng, EQ thấp khiến bé 1 tuổi biếng ăn đối mặt với nguy cơ bị tự kỷ cao hơn bình thường.
5. Sức đề kháng kém, bé dễ bệnh
Bé 1 tuổi biếng ăn thường có hệ miễn dịch yếu, thường xuyên bị bệnh, ốm vặt hoặc khi ốm thường lâu khỏi và nhanh bị lại. Nguyên do chính là bởi cơ thể trẻ quá yếu ớt, cộng thêm việc bị thiếu chất khiến cho khả năng đề kháng suy giảm nghiêm trọng. Từ đó, khiến cơ thể mất đi khả năng chống lại tác nhân gây bệnh và chiến đấu với bệnh tật.
Trẻ 1 tuổi biếng ăn, mẹ phải làm sao?
Bé 1 tuổi biếng ăn phải làm sao đây? Bố mẹ có thể áp dụng những mẹo đơn giản sau để khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ 1 tuổi.
1. Tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn
Bố mẹ cần cố gắng tạo dựng bầu không khí thoải mái vui vẻ trong thời gian diễn ra bữa ăn. Khi ăn, bố mẹ nên cho trẻ ngồi chung bàn ăn cùng cả nhà và tích cực trò chuyện. Trẻ có thể bắt chước người lớn nên khi bố mẹ vui vẻ và ăn uống ngon miệng, hứng thú của trẻ đối với việc ăn uống cũng có thể tăng lên theo.
Bố mẹ tuyệt đối tránh việc tranh cãi trước mặt trẻ, dù trẻ không ăn cũng không nên dọa nạt quát mắng. Những hành động tiêu cực này có thể gây ảnh hưởng tâm lý cho trẻ với bữa ăn và khiến tình trạng bé 1 tuổi biếng ăn nghiêm trọng hơn.
2. Băm nhỏ thức ăn
Băm nhỏ mọi loại thức ăn là bí quyết giúp mọi món ăn trở nên dễ nuốt và tiêu hóa hơn đối với trẻ 1 tuổi biếng ăn. Bố mẹ lưu ý không nên xay nhuyễn để giữ chất dinh dưỡng của thực phẩm, thức ăn cũng nấu ở độ mềm nát vừa phải, tránh nấu quá đặc hoặc quá lỏng.
Tuy nhiên, nếu bé 1 tuổi lười ăn hay ngậm do gặp khó khăn trong việc nhai nuốt hoặc trẻ ốm mệt không muốn ăn, bố mẹ có thể xay nhuyễn và nấu loãng để trẻ có thể nuốt dễ dàng mà không gây ảnh hưởng đến vị trí bị đau.
3. Chia nhỏ bữa ăn
Khi trẻ 1 tuổi lười ăn, bố mẹ không nên cố gắng ép trẻ ăn nhiều trong một bữa mà nên chia nhỏ số bữa ăn. Mỗi ngày, bố mẹ có thể cho trẻ ăn từ 5 – 6 bữa, mỗi bữa cách nhau tối thiểu từ 3 đến 4 tiếng. Phương pháp chia nhỏ bữa ăn này sẽ giúp bé 1 tuổi lười ăn có cơ hội ăn được nhiều loại và lượng thức ăn nhiều hơn.
4. Lên thực đơn hàng ngày khoa học, đa dạng và hấp dẫn
Ăn đi ăn lại một món ăn cố định chắc chắn khiến trẻ cảm thấy nhàm chán và biếng ăn. Bố mẹ nên linh hoạt trong việc xây dựng thực đơn, lựa chọn nguyên liệu và cách chế biến đa dạng để giúp trẻ 1 tuổi biếng ăn ăn ngon miệng hơn. Ví dụ khi trẻ 1 tuổi chán ăn cháo do bị ốm, bố mẹ có thể đổi sang món khác dễ ăn hơn như các loại súp.
Nếu bé thực sự không muốn ăn, bố mẹ có thể thay bằng sữa dinh dưỡng để bổ sung thêm năng lượng cho trẻ, thay vì cố gắng ép ăn. Bố mẹ có thể tham khảo thêm về cách xây dựng thực đơn qua bài viết “Thực đơn cho bé 1 tuổi lười ăn” từng được Nutrihome chia sẻ trước đây để làm phong phú thực đơn hằng ngày của trẻ.
5. Tạo cảm giác ngon miệng cho trẻ biếng ăn
Bố mẹ có thể kích thích cảm giác thèm ăn bằng cách tăng sức hấp dẫn cho món ăn cả về hình thức và hương vị. Về mặt hương vị, bố mẹ nên đổi món thường xuyên, tránh để trẻ ăn lặp đi lặp lại. Về mặt hình thức, bố mẹ hãy thử tượng tượng ra món ăn có hình thức trang trí mới lạ nhiều màu sắc và hình dạng ngộ nghĩnh. Những món ăn này chắc chắn có thể khơi gợi sự tò mò của bé 1 tuổi lười ăn và khiến trẻ muốn ăn hơn các món ăn thông thường.
6. Mẹ nên hạn chế cho con ăn vặt
Một số trường hợp trẻ 1 tuổi biếng ăn chỉ uống sữa, ăn bánh và các loại đồ ăn vặt khác. Những món ăn vặt như sữa, bánh, kẹo,… không những nghèo nàn chất dinh dưỡng, mà còn gây hại cho sức khỏe. Chúng chứa lượng đường cao, gây tăng đường huyết trong máu và tăng cảm giác no bụng giả trong khi trẻ thực chất bị thiếu dinh dưỡng.
Bố mẹ nên thay thế đồ ăn vặt bằng thực phẩm giàu dinh dưỡng khác. Số lượng bữa phụ của trẻ 1 tuổi biếng ăn chỉ nên dừng ở con số 1 và tốt nhất là ăn sau bữa chính.
7. Đưa con đến gặp bác sĩ
Đôi khi bé 1 tuổi tự nhiên biếng ăn có thể là biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng hơn. Bố mẹ nên quan sát kỹ biểu hiện của trẻ và đưa trẻ đi khám ngay nếu trẻ xuất hiện bất kỳ một trong những triệu chứng sau:
- Bị đau bụng sau khi ăn uống;
- Cơ thể mệt, đuối sức, cảm giác không có năng lượng;
- Cân nặng tăng ít hoặc không tăng, thậm chí bị sút cân;
- Trớ nhiều, ho, khó thở, mặt sưng, cơ thể phát ban.
Trên đây là những chia sẻ đến từ Nutrihome về nguyên nhân và cách khắc phục vấn đề biếng ăn ở trẻ 1 tuổi. Nếu tình hình trẻ 1 tuổi biếng ăn không có dấu hiệu cải thiện dù đã áp dụng hết những biện pháp kể trên, tốt nhất bố mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ về dinh dưỡng. Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome là cơ sở y tế uy tín hàng đầu, quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành chuyên tư vấn thăm khám và điều trị chứng biếng ăn ở trẻ.
Ghé thăm Nutrihome, trẻ nhỏ sẽ được thực hiện xét nghiệm vi chất, đo lường thành phần cơ thể, xét nghiệm máu,… và một số xét nghiệm khác nhằm xác định chính xác tình trạng và nguyên nhân gây biếng ăn dai dẳng. Từ đó, bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị gồm thực đơn ăn uống cá nhân kèm thuốc uống bổ sung nếu cần. Ngoài ra, bác sĩ sẽ tích cực hướng dẫn và chia sẻ với bố mẹ cách chăm sóc trẻ cả về tâm lý và thể chất, từ đó giúp cải thiện nhanh chóng và hiệu quả tình trạng trẻ 1 tuổi biếng ăn.
