Bài viết được viết bởi Dược sĩ Nguyễn Văn Mạnh: Chuyên gia tư vấn dinh dưỡng Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.
“Người già mổ mắt nên ăn gì?” là băn khoăn của nhiều người có ba mẹ, người thân lớn tuổi đã mổ mắt và muốn bồi bổ sức khỏe cho họ. Gợi ý 10+ loại thực phẩm nên ăn, nên kiêng và các lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn giải tỏa nỗi băn khoăn này!
1. Người già mổ mắt nên ăn gì?
Người già mới mổ mắt có sức khỏe (đặc biệt là mắt) còn yếu. Vì thế, người bệnh nên ăn các thực phẩm tốt cho mắt và cơ thể để mau chóng hồi phục, phòng tránh các biến chứng hoặc tái phát sau phẫu thuật đồng thời bảo vệ mắt khỏi các bệnh thường gặp.
1.1. Thực phẩm giàu đạm (Protein)
Những thực phẩm giàu đạm, đặc biệt là đạm gầy cung cấp nhiều Axit Amin tốt để mô mắt của người già mới mổ mắt được tái tạo hiệu quả. Các loại thực phẩm giàu đạm tiêu biểu tốt cho người già mới mổ mắt được đề cập ngay sau đây!
- Thịt heo, bò, gà, hải sản: Nhóm thực phẩm này là nguồn Protein dồi dào giúp tăng tốc độ lành vết thương và tái tạo mô. Nhờ đó, mắt người già sau mổ hồi phục nhanh hơn.
- Lòng trắng của trứng gà, trứng vịt chứa nhiều Protein như Ovalbumin, Conalbumin và Lysozyme giúp người già sau mổ mắt nhanh lành vết thương. Bên cạnh đó, trứng rất giàu Vitamin A, D giúp mắt khỏe hơn, thúc đẩy tốc độ hồi phục.
- Sữa: Ngoài Protein, sữa còn bổ sung thêm các Vitamin A, D và khoáng chất Kẽm giúp người già nhanh hồi phục và phòng tránh bệnh tăng nhãn áp về sau.
Một trong những dòng sữa chuyên biệt cho người già mổ mắt được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng chính là Nutricare Gold. Sữa rất giàu Protein (18,3 g/100 g bột), 27 Vitamin và khoáng chất (Vitamin A, Vitamin C, Vitamin E, Sắt, Kẽm…), Lactium giúp tăng cường sức khỏe, phòng ngừa các bệnh về mắt cũng như thúc đẩy quá trình hồi phục cho người già mổ mắt.
1.2. Thực phẩm giàu chất béo tốt
Bên cạnh các thực phẩm giàu đạm, người già mổ mắt nên ăn thêm các thực phẩm giàu chất béo tốt như quả bơ, quả óc chó, hạt hướng dương… Các loại thực phẩm này sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng sưng viêm sau phẫu thuật.
- Quả bơ chứa chất béo Axit Oleic giúp người già mổ mắt giảm viêm hiệu quả và bảo vệ mắt sau mổ khỏi các tác động từ bên ngoài như tia cực tím.
- Quả óc chó: hỗ trợ cải thiện thị giác của người già sau mổ mắt. Hơn nữa, Vitamin E, Melatonin trong quả còn giúp ngăn ngừa hiện tượng viêm sau phẫu thuật.
- Hạt hướng dương: Chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa, Kẽm, Vitamin E và Selen tăng cường miễn dịch, bảo vệ mắt sau mổ khỏi những tổn thương, viêm nhiễm.
1.3. Thực phẩm giàu Omega-3
Nhóm thực phẩm thứ ba mà người già mổ mắt nên ăn là các thực phẩm giàu Omega-3. Nhóm này gồm có cá ngừ, cá hồi, cá thu…
Omega-3 có trong các thực phẩm này thúc đẩy mắt sản xuất ra chất nhờn, giảm tình trạng khô mắt, AMD và rất tốt cho người già mới mổ đục thủy tinh thể. Ngoài ra, chất này còn giúp phát triển thị giác, tăng cường sức khỏe võng mạc, ngăn chặn hiện tượng hình thành mảng bám nơi võng mạc và giảm tình trạng thoái hóa điểm vàng tránh phải mổ mắt trở lại.
1.4. Thực phẩm giàu tinh bột tốt cho sức khỏe
Nhóm thực phẩm thứ tư mà người già mổ mắt nên ăn gì là thực phẩm giàu tinh bột lành mạnh. Chúng bổ sung năng lượng cho cơ thể người bệnh và hỗ trợ cho vết mổ mau lành.
- Ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch, lúa mì nguyên cám, quinoa… có lượng đường thấp hơn gạo trắng, bánh mì chế biến sẵn, mì ống… Ăn ngũ cốc nguyên hạt giúp bổ sung năng lượng cho người già mổ mắt và giúp bảo vệ mắt sau mổ khỏi tác động của tuổi tác.
- Các loại đậu: Các loại đậu như đậu thận, đậu lăng… chứa Protein, Bioflavonoid, Kẽm chất lượng giúp tăng cường sức khỏe mắt, bảo vệ võng mạc của người già sau mổ mắt trước tác động của ánh sáng.
- Khoai lang: Khoai lang rất giàu Vitamin A, Beta Carotene, Kali, Vitamin E chống oxy hóa, chất xơ. Đây đều là những chất cần thiết cho mắt, giúp cải thiện thị lực, hạn chế tình trạng khô mắt, bảo vệ mắt người già sau mổ khỏi tác động của vi khuẩn, vi rút.
1.5. Các loại Vitamin và khoáng chất khác
Ngoài các thực phẩm trên, người già mổ mắt còn nên ăn các loại thực phẩm giàu Vitamin (Vitamin A, B, C, K…) và khoáng chất (Kẽm, Sắt…) để giúp vết mổ mau lành, cơ thể mau chóng phục hồi và tăng khả năng hấp thụ ánh sáng của mắt.
Các loại rau màu xanh đậm, củ:
- Cà rốt chứa nhiều Vitamin A, C, Beta Carotene giúp cho mắt người già sau mổ luôn khỏe mạnh, võng mạc hấp thụ ánh sáng tốt hơn và tránh tái phát.
- Rau bina giàu Vitamin A, C giúp tăng cường và duy trì sức khỏe mắt, bảo vệ và ngăn ngừa các vấn đề về mắt sau mổ.
- Bông cải xanh có Indole-3-carbinol (I3C), Lutein và Zeaxanthin, Sulforaphan giúp giảm viêm, giải độc cho tế bào võng mạc, bảo vệ mắt sau mổ khỏi các tia mặt trời có hại.
- Ớt chuông, ớt ngọt rất giàu Vitamin A, C và các chất chống oxy hóa giúp bổ sung chất dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe cho mắt người già sau mổ.
Các loại trái cây:
- Việt quất giàu chất chống oxy hóa và chất xơ giúp bổ sung chất dinh dưỡng, giảm viêm, phòng tránh bệnh võng mạc tiểu đường cho người già sau mổ mắt.
- Dâu tây chứa nhiều Vitamin C và các chất chống oxy hóa Phenolic giúp bảo vệ mắt sau mổ khỏi tác động của tia cực tím và phòng chống hiện tượng đục thủy tinh thể tái phát.
- Trái cây có múi như cam, quýt, bưởi, chanh… chứa nhiều Vitamin C, E giúp giảm các mạch máu trong mắt, chống lại các tổn thương mắt sau mổ do tuổi tác.
1.6. Nước
Bên cạnh 5 nhóm thực phẩm trên, người già mổ mắt cũng nên uống nhiều nước. Bởi nước là thành phần đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng và trao đổi chất của cơ thể. Uống nhiều nước sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, giảm khô mắt, đào thải chất độc, các chất không cần thiết ra khỏi cơ thể và người bệnh mau phục hồi vết mổ hơn.
Theo chuyên gia dinh dưỡng của Nutricare, người già mổ mắt nên uống trung bình 1.6 – 2 lít nước/ngày.
2. Người già mổ mắt kiêng ăn gì?
Ngoài những thực phẩm nên ăn, người già mổ mắt cũng cần chú ý đến các thực phẩm nên kiêng như thực phẩm nhiều đường; thực phẩm nhiều muối, chất bảo quản; thực phẩm nhiều gia vị, các chất kích thích.
2.1. Thực phẩm nhiều đường
Đường trong bánh kẹo, các loại nước giải khát, nước ngọt… khiến cơ thể phải tận dụng Vitamin và khoáng chất sẵn có trong cơ thể để giải phóng nó. Điều này làm thiếu hụt dinh dưỡng cho mắt, có thể làm võng mạc tổn thương, vết mổ khó phục hồi và gây phù hoàng điểm thậm chí là đục thủy tinh thể.
2.2. Thực phẩm nhiều muối và chất bảo quản
Các loại thịt muối hoặc thịt được chế biến sẵn, đóng hộp… thường chứa nhiều muối và chất bảo quản. Chúng có thể làm tăng tốc độ oxy hóa, gây hại cho mắt và làm bệnh tái phát trở lại.
2.3. Thực phẩm nhiều gia vị, các chất kích thích
Các loại thực phẩm cay, nóng và các chất kích thích đều làm tinh thần thêm căng thẳng, thúc đẩy quá trình oxy hóa và gia tăng các gốc tự do. Điều này làm cho người già mổ mắt có thể bị tái phát đục thủy tinh thể.
- Thực phẩm cay, nóng có chất cay như Capsaicin sẽ kích thích mắt tiết dịch và làm cơ thể người già toát ra mồ hôi ảnh hưởng đến vết mổ. Điều này dẫn đến suy giảm thị lực, nhìn mờ và bệnh có thể tái phát, nặng thêm.
- Chất kích thích: Cà phê, rượu, bia, thuốc lá có nồng độ cồn cao và chứa nhiều Caffeine gây ngộ độc thần kinh thị giác có thể làm người già mổ mắt suy yếu, teo dần và thị lực suy giảm.
3. Lưu ý giúp người già phục hồi mắt nhanh sau mổ
Bên cạnh những thực phẩm nên ăn, nên kiêng, người già mổ mắt còn cần chú ý đến các vấn đề sau để cơ thể mau phục hồi:
Bổ sung thêm lượng Vitamin thông qua thực phẩm chức năng: Vitamin A, Vitamin C, Vitamin E, Lutein và Zeaxanthin tăng cường thị lực; giúp vết mổ mau lành; bảo vệ mô mới trước tác động của các gốc tự do có hại. Theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, lượng Vitamin cần bổ sung như sau:
- Vitamin C: Nam giới nên bổ sung 90 mg/ngày, nữ giới nên nạp 75 g/ngày.
- Zeaxanthin, lutein: 6 mg
- Vitamin E: 15 mg/ngày nếu dùng Vitamin E tự nhiên. 30 mg/ngày nếu dùng Vitamin E tổng hợp.
Bảo vệ mắt và tăng cường sức khỏe:
- Trong những ngày đầu sau mổ, không được để xà phòng, hóa chất rơi vào mắt bởi chúng có các chất tẩy mạnh làm ảnh hưởng đến vết mổ.
- Nên đeo kính bảo vệ mắt thường xuyên trong khoảng 1 tháng để ngăn chặn bụi bẩn, vi khuẩn từ môi trường bên ngoài làm mắt bị viêm nhiễm.
- Vệ sinh mắt và tay sạch sẽ rồi mới nhỏ mắt giúp vi khuẩn không xâm nhập vào mắt.
- Tránh ở những môi trường nhiều ánh sáng, bụi bẩn vì mắt lúc này còn yếu và nhạy cảm, chưa thể thích nghi với ánh sáng ngay; tia UV có thể làm mắt bị tổn thương và đau. Còn bụi bẩn làm mắt bị nhiễm khuẩn.
- Không được để mồ hôi rơi vào mắt để tránh làm loét vết mổ.
- Không để nước, mỹ phẩm rơi vào mắt: Nếu tắm vòi sen thì người bệnh nên đeo thêm kính bảo vệ. Trường hợp muốn dùng mỹ phẩm, người bệnh nên tránh vùng xung quanh mắt.
- Tuyệt đối không được làm các hành động dễ gây tổn thương mắt như dụi mắt, gãi mắt để không làm rách vết mổ. Nếu cảm thấy rất ngứa, bạn có thể phản xạ theo một cách khác hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ về dung dịch rửa mắt thích hợp.
- Tránh xúc động mạnh, khóc hay bị kích động gây xót, tổn thương mắt.
- Không được mang vác nặng, tập thể dục và làm việc quá sức để hạn chế áp lực lên mắt.
- Không sử dụng các thiết bị điện tử (tivi, máy tính, điện thoại…) liên tục trong 3 giờ: Vì lúc này mắt rất yếu, sóng điện tử có thể hai hại và làm cho bệnh mắt tái phát. Tốt nhất, sau mỗi lần sử dụng 20 phút lại nhìn ra xa 6m trong vòng 20 giây.
- Lấy khăn mát đắp lên mắt để mắt được thư giãn, nghỉ ngơi.
- Tập thể dục và mát xa nhẹ cho đôi mắt mỗi ngày để các dây thần kinh và cơ mắt hoạt động hiệu quả hơn. Khi mới ngủ dậy hoặc lúc cảm thấy mỏi mắt, người bệnh nên lấy tay xoa nhẹ quanh vùng mắt.
Tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ: Người bệnh dùng thuốc theo đơn đã kê của bác sĩ. Nếu mắt gặp vấn đề, người bệnh nên đến gặp bác sĩ đã phẫu thuật mắt hoặc cơ sở y tế gần nhất để theo dõi, kiểm tra. Tuyệt đối không được tùy tiện mua thuốc về dùng để tránh việc dùng nhầm thuốc, gây ra biến chứng với người già mổ mắt.
Có thể sử dụng thêm nước mắt nhân tạo: Việc làm này giúp bổ sung nước mắt cho mắt, tránh tình trạng khô sau khi phẫu thuật.
Như vậy, đáp án cho “Người già mổ mắt nên ăn gì?” chính là những thực phẩm giàu đạm, chất béo tốt, Omega-3, tinh bột, các loại Vitamin, khoáng chất và nước. Bên cạnh đó, người bệnh cần kiêng các thực phẩm nhiều đường, nhiều muối, chất bảo quản, thực phẩm nhiều gia vị, các chất kích thích.
**Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.
