Nhược thị ở người lớn hay người trưởng thành tuy không phải là bệnh phổ biến nhưng hiện nay tỷ lệ người mắc bệnh nhược thị đang có dấu hiệu gia tăng. Nếu không dùng biện pháp hỗ trợ cải thiện sớm, thị lực của mắt sẽ bị suy giảm nhanh chóng, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa.
Nhược thị ở người lớn là gì?
Nhược thị hay còn gọi mắt lười là thuật ngữ khoa học để chỉ chứng suy giảm thị lực, do sự phát triển thị lực không hoàn thiện trong não, khiến khả năng hoạt động của các cơ quan thị giác bị suy giảm dẫn đến việc phối hợp của hai mắt kém. Sự phối hợp giữa hai mắt là chức năng thị giác quan trọng cho phép hai mắt cùng nhau tập trung vào một điểm trong không gian để nhìn rõ một vật thể nào đó (1).
Đây là tình trạng thị lực không phải do các bệnh lý có từ trước và thường chỉ tác động đến một mắt, tuy nhiên cũng có một số trường hợp bị nhược thị cả 2 mắt. Thông thường, mất thị lực là do não xử lý đầu vào từ mắt hoặc mắt nhược thị. Thay vì ghi nhận đầy đủ các kích thích thị giác, bộ não dường như bỏ qua các hình ảnh.
Nguyên nhân gây nhược thị ở người trưởng thành
Nhược thị ở người trưởng thành do những nguyên nhân phổ biến sau:
- Lác mắt là nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến nhược thị ở người lớn. Tiếp đến là nhược thị do tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị).
- Mắt bị nhược thị còn có thể là do môi trường trong suốt của mắt bị che khuất khiến ánh sáng bị ngăn cản trên đường đi tới võng mạc, gây cản trở hình ảnh lưu lại trên võng mạc. Nguyên nhân chủ yếu là do bị đục môi trường quang học của mắt như đục thủy tinh thể, đục dịch kính, sẹo giác mạc, sụp mi…
- Nhược thị còn là do sự suy giảm thị lực khi võng mạc không được kích thích hoặc do tổn thương ở khu vực cạnh trung tâm hay trung tâm của võng mạc – hoàng điểm (điểm vàng).
Tình trạng thị lực kém do sự phát triển thị lực không hoàn thiện trong não, khiến khả năng hoạt động của các cơ quan thị giác bị suy giảm
Biểu hiện của nhược thị ở người lớn
Nhược thị ở người lớn thường có những biểu hiện sau đây(2):
- Lác mắt là nguyên nhân đồng thời cũng là biểu hiện dễ thấy nhất của nhược thị. Do đó nếu gia đình phát hiện người thân, trẻ nhỏ có dấu hiệu lác mắt cần đến cơ sở chuyên khoa mắt để thăm khám và được tư vấn điều trị.
- Nhược thị ở người trưởng thành có thể xuất phát từ di chứng điều trị bệnh lý về mắt như sẹo giác mạc, bệnh lý võng mạc, di chứng sau phẫu thuật đục thủy tinh thể… có thể khiến một hoặc cả hai mắt bị nhìn mờ, mỏi mắt, sụp mí, khi phát hiện các triệu chứng này cần tìm đến bác sĩ nhãn khoa để được hỗ trợ khắc phục.
- Người bị tật khúc xạ nặng hoặc khúc xạ chênh lệch lớn giữa hai mắt cũng có nguy cơ cao đối mặt với nhược thị do đó nếu có tật khúc xạ cần kiểm tra thị lực định kỳ để có biện pháp can thiệp kịp thời.
- Nhược thị có thể được hỗ trợ cải thiện khỏi nếu được chẩn đoán sớm và áp dụng biện pháp hỗ trợ cải thiện đúng.
Bệnh nhược thị ở người trưởng thành có chữa được không?
Rất nhiều người cho rằng, nhược thị chỉ có thể điều trị được ở trẻ em, thường là những trẻ dưới 12 tuổi trở xuống. Tuy nhiên, nhận định này là không đúng, bởi ở bất kể độ tuổi nào của một người thì hệ thống thị giác (mắt, não và các đường dẫn thị giác) thay đổi tùy theo tính linh hoạt của não(3).
Và càng lớn tuổi thì độ linh hoạt của não càng giảm nên việc điều trị trở nên khó khăn, nhưng vẫn có thể thiết lập lại hệ thống thị giác, phục hồi thị lực hai mắt và khắc phục chứng nhược thị. Vì vậy, bệnh nhược thị hoàn toàn có thể khắc phục được nếu chẩn đoán sớm và điều trị đúng.
Yếu tố quyết định thành công khi dùng biện pháp hỗ trợ cải thiện nhược thị là phải nhanh chóng tìm chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, độ tuổi, của bệnh nhân. Trong đó, phát hiện kịp thời là yếu tố quan trọng nhất. Nếu việc hỗ trợ cải thiện nhược thị được tiến hành càng sớm thì tỉ lệ phục hồi thị lực sẽ càng cao, thời gian áp dụng hỗ trợ cải thiện sẽ ngắn hơn.
Ngoài ra, việc phòng bệnh và ý thức của người bệnh trước, trong và sau quá trình điều trị cũng hết sức quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả và thời gian hồi phục sau khi chữa bệnh.
Cách chữa nhược thị ở người lớn
Có nhiều cách để hỗ trợ điều trị nhược thị ở người lớn tùy theo mức độ, tình trạng nhược thị của người bệnh. Trong trường hợp nhược thị không kèm theo tổn thương nhìn thấy được ở mắt, hoặc không phát hiện được nguyên nhân thực thể bằng phương pháp thăm khám, các bác sĩ sẽ sử dụng miếng dán che mắt lành để kích thích mắt “lười” hoạt động.
Ở một số nước tiên tiến, các chuyên gia cho bệnh nhân tập các bài tập cho mắt nhược thị cải thiện độ nhạy cảm trước ánh sáng cũng như kích thích thần kinh thị giác thông qua chương trình máy tính. Hiện nay, chương trình điều trị bằng máy tính RevitalVision là chương trình duy nhất được FDA (Hoa Kỳ) đồng ý cho đưa vào chữa nhược thị.
Nếu nhược thị xuất phát từ những nguyên nhân thực thể như lác, tật khúc xạ, đục thủy tinh thể hay tổn thương võng mạc, thì cần có những can thiệp kịp thời như phẫu thuật để cải thiện thị lực cho mắt.
Tùy theo tình trạng nhược thị mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp
Những câu hỏi liên quan đến điều trị nhược thị
Một số câu hỏi xoay quanh vấn đề điều trị nhược thị mắt ở người lớn được nhiều người quan tâm:
Có bài tập mắt nhược thị cho người lớn không?
Hiện nay, có rất nhiều bài tập nhược thị cho người lớn để cải thiện khả năng thị lực. Bạn có thể tham khảo bài tập nhược thị cho người lớn với link sau: “20 bài tập bài tập cho mắt nhược thị tại nhà giúp đôi mắt sáng rõ”
Mắt nhược thị ở người lớn có phẫu thuật được không?
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh, thực trạng bệnh và thể trạng của mỗi người mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp như:
- Che một mắt để kích thích mắt nhược thị hoạt động tốt hơn, đồng thời đưa tín hiệu đến não bộ tham gia vào việc giúp cho đôi mắt có thị lực tốt, phát triển toàn diện hơn
- Sử dụng máy tập chuyên dụng kích thích và phục hồi mắt bị nhược thị bằng laser, điện trường hoặc từ trường
- Sử dụng các phần mềm như RevitalVision giúp cải thiện độ nhạy cảm của đôi mắt trước tác động của ánh sáng, kích thích thị giác, giúp thị giác phục hồi tốt hơn
- Hay sử dụng tổ hợp Amblikor tạo ra các phản ứng sinh học, kích thích lên thần kinh thị giác để chữa nhược thị và các tật khúc xạ cho mắt
Khi đã sử dụng các biện pháp trên nhưng không mang lại hiệu quả như mong muốn hoặc nếu nhược thị do các nguyên nhân thực thể như: bị lác (lé), đục thủy tinh thể, bị các tật khúc xạ (cận, viễn, loạn thị), thì bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh thực hiện phẫu thuật mắt. Phẫu thuật giúp bệnh nhân điều chỉnh lại trục của mắt, nhưng sau đó phải thực hiện việc che mắt kèm theo hình thức tập luyện mắt phù hợp để khôi phục lại thị lực cho mắt.
Nhược thị ở người lớn gây ảnh hưởng đến thị lực, chất lượng sống, cũng như hiệu quả lao động, vì vậy mọi người cần có biện pháp phòng ngừa, khám mắt định kỳ 6 tháng/lần và khi thấy mắt có dấu hiệu bất thường thì cần khám ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm.
Nhược thị ở người lớn hay người trưởng thành tuy không phải là bệnh phổ biến nhưng hiện nay tỷ lệ người mắc bệnh nhược thị đang có dấu hiệu gia tăng. Nếu không dùng biện pháp hỗ trợ cải thiện sớm, thị lực của mắt sẽ bị suy giảm nhanh chóng, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa.
Nhược thị ở người lớn là gì?
Nhược thị hay còn gọi mắt lười là thuật ngữ khoa học để chỉ chứng suy giảm thị lực, do sự phát triển thị lực không hoàn thiện trong não, khiến khả năng hoạt động của các cơ quan thị giác bị suy giảm dẫn đến việc phối hợp của hai mắt kém. Sự phối hợp giữa hai mắt là chức năng thị giác quan trọng cho phép hai mắt cùng nhau tập trung vào một điểm trong không gian để nhìn rõ một vật thể nào đó (1).
Đây là tình trạng thị lực không phải do các bệnh lý có từ trước và thường chỉ tác động đến một mắt, tuy nhiên cũng có một số trường hợp bị nhược thị cả 2 mắt. Thông thường, mất thị lực là do não xử lý đầu vào từ mắt hoặc mắt nhược thị. Thay vì ghi nhận đầy đủ các kích thích thị giác, bộ não dường như bỏ qua các hình ảnh.
Nguyên nhân gây nhược thị ở người trưởng thành
Nhược thị ở người trưởng thành do những nguyên nhân phổ biến sau:
- Lác mắt là nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến nhược thị ở người lớn. Tiếp đến là nhược thị do tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị).
- Mắt bị nhược thị còn có thể là do môi trường trong suốt của mắt bị che khuất khiến ánh sáng bị ngăn cản trên đường đi tới võng mạc, gây cản trở hình ảnh lưu lại trên võng mạc. Nguyên nhân chủ yếu là do bị đục môi trường quang học của mắt như đục thủy tinh thể, đục dịch kính, sẹo giác mạc, sụp mi…
- Nhược thị còn là do sự suy giảm thị lực khi võng mạc không được kích thích hoặc do tổn thương ở khu vực cạnh trung tâm hay trung tâm của võng mạc – hoàng điểm (điểm vàng).
Tình trạng thị lực kém do sự phát triển thị lực không hoàn thiện trong não, khiến khả năng hoạt động của các cơ quan thị giác bị suy giảm
Biểu hiện của nhược thị ở người lớn
Nhược thị ở người lớn thường có những biểu hiện sau đây(2):
- Lác mắt là nguyên nhân đồng thời cũng là biểu hiện dễ thấy nhất của nhược thị. Do đó nếu gia đình phát hiện người thân, trẻ nhỏ có dấu hiệu lác mắt cần đến cơ sở chuyên khoa mắt để thăm khám và được tư vấn điều trị.
- Nhược thị ở người trưởng thành có thể xuất phát từ di chứng điều trị bệnh lý về mắt như sẹo giác mạc, bệnh lý võng mạc, di chứng sau phẫu thuật đục thủy tinh thể… có thể khiến một hoặc cả hai mắt bị nhìn mờ, mỏi mắt, sụp mí, khi phát hiện các triệu chứng này cần tìm đến bác sĩ nhãn khoa để được hỗ trợ khắc phục.
- Người bị tật khúc xạ nặng hoặc khúc xạ chênh lệch lớn giữa hai mắt cũng có nguy cơ cao đối mặt với nhược thị do đó nếu có tật khúc xạ cần kiểm tra thị lực định kỳ để có biện pháp can thiệp kịp thời.
- Nhược thị có thể được hỗ trợ cải thiện khỏi nếu được chẩn đoán sớm và áp dụng biện pháp hỗ trợ cải thiện đúng.
Bệnh nhược thị ở người trưởng thành có chữa được không?
Rất nhiều người cho rằng, nhược thị chỉ có thể điều trị được ở trẻ em, thường là những trẻ dưới 12 tuổi trở xuống. Tuy nhiên, nhận định này là không đúng, bởi ở bất kể độ tuổi nào của một người thì hệ thống thị giác (mắt, não và các đường dẫn thị giác) thay đổi tùy theo tính linh hoạt của não(3).
Và càng lớn tuổi thì độ linh hoạt của não càng giảm nên việc điều trị trở nên khó khăn, nhưng vẫn có thể thiết lập lại hệ thống thị giác, phục hồi thị lực hai mắt và khắc phục chứng nhược thị. Vì vậy, bệnh nhược thị hoàn toàn có thể khắc phục được nếu chẩn đoán sớm và điều trị đúng.
Yếu tố quyết định thành công khi dùng biện pháp hỗ trợ cải thiện nhược thị là phải nhanh chóng tìm chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, độ tuổi, của bệnh nhân. Trong đó, phát hiện kịp thời là yếu tố quan trọng nhất. Nếu việc hỗ trợ cải thiện nhược thị được tiến hành càng sớm thì tỉ lệ phục hồi thị lực sẽ càng cao, thời gian áp dụng hỗ trợ cải thiện sẽ ngắn hơn.
Ngoài ra, việc phòng bệnh và ý thức của người bệnh trước, trong và sau quá trình điều trị cũng hết sức quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả và thời gian hồi phục sau khi chữa bệnh.
Cách chữa nhược thị ở người lớn
Có nhiều cách để hỗ trợ điều trị nhược thị ở người lớn tùy theo mức độ, tình trạng nhược thị của người bệnh. Trong trường hợp nhược thị không kèm theo tổn thương nhìn thấy được ở mắt, hoặc không phát hiện được nguyên nhân thực thể bằng phương pháp thăm khám, các bác sĩ sẽ sử dụng miếng dán che mắt lành để kích thích mắt “lười” hoạt động.
Ở một số nước tiên tiến, các chuyên gia cho bệnh nhân tập các bài tập cho mắt nhược thị cải thiện độ nhạy cảm trước ánh sáng cũng như kích thích thần kinh thị giác thông qua chương trình máy tính. Hiện nay, chương trình điều trị bằng máy tính RevitalVision là chương trình duy nhất được FDA (Hoa Kỳ) đồng ý cho đưa vào chữa nhược thị.
Nếu nhược thị xuất phát từ những nguyên nhân thực thể như lác, tật khúc xạ, đục thủy tinh thể hay tổn thương võng mạc, thì cần có những can thiệp kịp thời như phẫu thuật để cải thiện thị lực cho mắt.
Tùy theo tình trạng nhược thị mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp
Những câu hỏi liên quan đến điều trị nhược thị
Một số câu hỏi xoay quanh vấn đề điều trị nhược thị mắt ở người lớn được nhiều người quan tâm:
Có bài tập mắt nhược thị cho người lớn không?
Hiện nay, có rất nhiều bài tập nhược thị cho người lớn để cải thiện khả năng thị lực. Bạn có thể tham khảo bài tập nhược thị cho người lớn với link sau: “20 bài tập bài tập cho mắt nhược thị tại nhà giúp đôi mắt sáng rõ”
Mắt nhược thị ở người lớn có phẫu thuật được không?
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh, thực trạng bệnh và thể trạng của mỗi người mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp như:
- Che một mắt để kích thích mắt nhược thị hoạt động tốt hơn, đồng thời đưa tín hiệu đến não bộ tham gia vào việc giúp cho đôi mắt có thị lực tốt, phát triển toàn diện hơn
- Sử dụng máy tập chuyên dụng kích thích và phục hồi mắt bị nhược thị bằng laser, điện trường hoặc từ trường
- Sử dụng các phần mềm như RevitalVision giúp cải thiện độ nhạy cảm của đôi mắt trước tác động của ánh sáng, kích thích thị giác, giúp thị giác phục hồi tốt hơn
- Hay sử dụng tổ hợp Amblikor tạo ra các phản ứng sinh học, kích thích lên thần kinh thị giác để chữa nhược thị và các tật khúc xạ cho mắt
Khi đã sử dụng các biện pháp trên nhưng không mang lại hiệu quả như mong muốn hoặc nếu nhược thị do các nguyên nhân thực thể như: bị lác (lé), đục thủy tinh thể, bị các tật khúc xạ (cận, viễn, loạn thị), thì bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh thực hiện phẫu thuật mắt. Phẫu thuật giúp bệnh nhân điều chỉnh lại trục của mắt, nhưng sau đó phải thực hiện việc che mắt kèm theo hình thức tập luyện mắt phù hợp để khôi phục lại thị lực cho mắt.
Nhược thị ở người lớn gây ảnh hưởng đến thị lực, chất lượng sống, cũng như hiệu quả lao động, vì vậy mọi người cần có biện pháp phòng ngừa, khám mắt định kỳ 6 tháng/lần và khi thấy mắt có dấu hiệu bất thường thì cần khám ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm.
About the Author
Gần tròn 12 năm công việc nuôi dạy trẻ. Bản thân tôi cho rằng làm người nuôi dạy trẻ có cả nước mắt lẫn nụ cười, vất vả nhưng nhiều phụ huynh không biết, sau một ngày làm việc căng thẳng về nhà không có phụ huynh điện thoại trách mắng là mừng; bù lại hàng ngày thấy các cháu vô tư, khôn lớn từng giờ lại thấy lòng mình như trẻ lại hihi
