Hiểu được những nguyên lý cân bằng trong thực phẩm, cách phân loại các sản phẩm dinh dưỡng, từ đó xây dựng được thực đơn chay cân bằng âm dương là phương thức hiệu quả giúp bạn cải thiện được sức khỏe nội tại bên cạnh lối sống lành mạnh, tích cực luyện tập rèn luyện sức khỏe. Trong bài viết nãy, hãy cùng Kim Tuyến tìm hiểu kỹ hơn về cách ăn uống cân bằng và những lợi ích mà nó đem lại cho sức khỏe của bạn.
Tác dụng của việc áp dụng thực đơn chay cân bằng âm dương trong ăn uống.
Ẩm thực chay, thực đơn chay hay dặc biệt là nhóm thực phẩm chay hỗ trợ âm dương ngày càng trở nên phổ biến. Đây là những sản phẩm tốt cho sức khỏe đang được rất nhiều người quan tâm và áp dụng trong chế độ ăn hằng ngày của mình. Bởi phần lớn các món ăn chay rất có lợi cho sức khỏe con người, giàu đạm thực vật, nhiều chất xơ và vitamin… Đối với nhiều người, áp dụng chế độ ăn chay còn để giúp thanh lọc thân tâm, giúp tinh thần thanh tịnh hơn.
Thực đơn chay cân bằng âm dương là gì?
Xây dựng một thực đơn cân bằng hiểu đơn giản là việc bạn áp dụng các nguyên lý âm dương vào việc lựa chọn các nhóm thực phẩm, từ đó tạo nên những bữa ăn có sự kết hợp giữa tính âm và tính dương. Bằng cách này, bạn cung cấp các dưỡng chất thiết yếu giúp cơ thể khỏe mạnh, mà không bị mất cân bằng bên trong cơ thể.
Do đó, để đạt được sự cân bằng nội tại, thực đơn trước hết phải đáp ứng được tính cân bằng của yếu tố âm dương. Mà trong ẩm thực Việt nói chung, các món ăn đều được chú trọng sự cân bằng này. Đặc biệt các món chay hài hòa âm dương được xem là thực đơn tốt nhất cho sức khỏe con người.
Ăn uống cân bằng âm dương thay đổi vận mệnh như thế nào?
Với cuộc sống hiện đại, mọi người ngày càng sử dụng nhiều các thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh nhiều dầu gây tác động xấu đến cho sức khỏe của bản thân. Việc dung nạp một lượng lớn dầu mỡ, đồ ăn chiên xào khiến các cơ quan nội tại phải làm việc nhiều hơn. Lâu dần dẫn đến cơ thể bị trì trệ, thiếu năng lượng và dễ mắc các chứng bệnh về gan, thận, máu.
Rất nhiều người sau những năm tháng tuổi trẻ ăn uống vô tội vạ, thức khuya, sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá đã mắc phải những căn bệnh khó như sơ gan, tắc nghẽn động mạnh, gan nhiễm mỡ,… sức khỏe giảm sút dẫn đến tinh thần kiệt quệ, thiếu sức sống. Họ đã tìm đến những phương pháp giúp cải thiện sức khỏe từ bên trong với mong muốn được khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng. Và áp dụng thực đơn chay cân bằng âm dương là một trong những phương thức hiệu quả được nhiều người áp dụng thành công.
Áp dụng chế độ ăn uống cân bằng âm dương đem lại những tác động tích cực trong việc hỗ trợ cải thiện chức năng gan, điều hòa các cơ quan bên trong cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh lý gây ra bởi chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh. Từ đó thay đổi vận mệnh của mỗi người. Kim Tuyến khuyến khích bạn nên tìm hiểu và áp dụng phương thức này càng sớm càng tốt nhằm hạn chế các nguy cơ bệnh tật xuống mức thấp nhất.
Quy luật âm dương trong ăn uống là gì?
Trong hóa học cũng có sự phân biệt giữa 2 loại axit và kiềm (bazơ). Đặc tính của axit và kiềm trái ngược nhau, đại diện cho dương và âm. Trong cơ thể con người, khi máu có pH=7.4 là sự cân bằng giữa axit và kiềm, tức là máu có tính kiềm nhẹ. Nếu cơ thể thừa kiềm, thiếu axit sẽ làm bứt rứt dây thần kinh, co giật cơ bắp, co thắt tim…Ngược lại thừa axit, thiếu kiềm khiến cơ thể mệt mỏi, thần kinh bị ức chế, não không truyền tín hiệu, ngất xỉu, hôn mê và một số bệnh nan y khác…
Tương tự như việc ăn uống và xây dựng một thực đơn chay cân bằng âm dương, cơ thể luôn có sự điều tiết để tạo sự hài hòa giữa các dưỡng chất bên trong cơ thể. Các dịch dạ dày, dịch mật, dịch nước bọt được tiết ra để trung hòa axit và kiềm, giữ cho máu luôn ổn định ở mức pH=7.4. Đặc biệt, khi cơ thể có dấu hiệu mất cân bằng, lưỡi gà trong vòm họng sẽ đóng vai trò như một chiếc chuông thông báo dẫn đến các dấu hiệu như ngứa rát, ho hay nôn mửa.
Bên cạnh đó việc cơ thể lúc nào cũng đối mặt với căng thẳng, áp lực công việc, stress lâu ngày khiến gan và thận yếu dẫn đến lượng acid trong máu tăng. Lúc này, các nhóm thực phẩm như rau, củ, quả tươi không hóa chất cung cấp nhiều vitamin đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng độ pH trong máu.
Dấu hiệu nhận biết cơ thể thiếu đi sự cân bằng
Việc mất cân bằng xuất hiện do việc tiêu thụ thực phẩm cân bằng âm dương không được chọn lọc và cân đối, không cân nhắc về tính chất của chúng. Thể hiện rõ ở việc chúng ta vô tình sử dụng quá nhiều thực phẩm âm hoặc quá nhiều món ăn có tính dương sẽ khiến cơ thể dễ dàng lâm vào tình trạng mất cân bằng âm dương. Sự mất cân bằng này biểu hiện qua các triệu chứng khác nhau ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn, khiến bạn cảm thấy không khỏe, dễ mắc bệnh.
Một số các dấu hiệu thường thấy của một cơ thể mất cân bằng như:
- Cơ thể mệt mỏi, chán nản – Việc cơ thể uể oải, thiếu năng lượng là dấu hiệu bạn đang thiếu và cần bổ sung các thực phẩm tính dương vào bên trong cơ thể
- Ảnh hưởng từ môi trường sống – Nếu môi trường sống là biểu hiện của năng lượng âm sẽ khiến cơ thể chúng ta âm đi, ngược lại nếu môi trường sống là biểu hiện của năng lượng dương, sẽ khiến cơ thể chúng ta trở nên dương
- Chế độ ăn chưa cân bằng – Nói một cách đơn giản, một chế độ ăn uống không cân bằng giữa thực phẩm âm và dương về cơ bản sẽ phá vỡ sự hài hòa trong cơ thể, trong khi điều cần thiết cho các hệ thống trong cơ thể hoạt động hiệu quả
Thực phẩm cân bằng âm dương là gì?
Thế nào là thực phẩm cân bằng âm dương?
Các nhóm thực phẩm được chia thành hai loại: âm và dương. Thực phẩm âm được biết đến là các thức ăn “lạnh”, các loại thực phẩm lạnh này cung cấp năng lượng âm có xu hướng làm dịu, làm mát cơ thể. Ngược lại, thực phẩm dương là những sản phẩm mang tính “nóng” mang lại nhiệt lượng dương có tác dụng làm ấm cơ thể.
Quan điểm ăn uống cân bằng âm dương được hình thành dựa trên lý thuyết y học Trung Hoa cổ xưa, được áp dụng ở một số nước Châu Á như: Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Phương pháp ăn uống này sẽ giúp cơ thể hài hòa, sức khỏe dồi dào, sống lâu trường thọ.
Nhận biết và phân biệt thực phẩm âm – dương
Việc chọn cách ăn uống cân bằng là một lựa chọn thông minh và mang lại hiệu quả rất tốt cho sức khỏe về lâu dài. Để phù hợp với một thực đơn chay cân bằng âm dương, bạn cần lưu ý cách nhận biết các thực phẩm âm – dương để có một chế độ ăn hợp lý, khoa học, tốt cho sức khỏe:
- Ngũ cốc (bao gồm các loại hạt, đậu) là dương còn các loại rau, củ, quả là âm.
- Có hình dáng thu lại là dương; có hình dáng nở ra là âm. Ví dụ: lúa, gạo dương so với các loại đậu là âm.
- Đối với thực phẩm cùng loại, loại nào nặng hơn thì dương, loại nào nước nhiều hơn là âm hơn.
- Màu sắc được phân theo thứ tự bảy sắc cầu vồng: đỏ, da cam, lục, lam, chàm, tím, đen theo thứ tự từ dương đến âm. Chẳng hạn như củ cải đỏ dương hơn củ cải trắng.
- Các vị mặn – đắng – chát – chua – ngọt cũng theo thứ tự từ dương đến âm. Ví dụ: Muối (vị mặn) dương hơn so với đường (vị ngọt) âm hơn.
- Loại mọc hướng đâm xuống thì dương hơn đâm ngang, những loại mọc đâm ngang thì dương hơn loại hướng tỏa lên. Ví dụ: Khi so sánh giữa 2 loại củ là cà rốt và khoai mì thì cà rốt dương hơn, do cà rốt mọc đâm xuống, còn củ khoai mì đâm ngang; giữa 2 loại rau: rau má và rau xà lách thì rau má dương hơn do rau má bò ngang còn rau xà lách mọc hướng lên.
Bảng phân loại âm – dương trong thực phẩm
Dựa vào bảng phân tích một số thực phẩm giúp điều tiết âm dương trong khoa dinh dưỡng của Giáo sư Ohsawa, chúng ta có thêm thông tin và sự hiểu biết về tính chất âm dương trong từng loại thực phẩm. Từ đó chọn lựa nguồn thức ăn cũng như xây dựng thực đơn chay cân bằng âm dương cân đối nhất tùy theo thể trạng của mỗi người.
Để phân định âm dương trong thực phẩm, Giáo sư Ohsawa dựa vào hai nguyên tố Potassium (Ka-li) và Sodium (Nat-ri). Loại nào nhiều Sodium là dương, loại nào nhiều Potassium là âm. Theo Giáo sư, tỷ lệ K/Na = 5 là cân bằng . Nếu tỷ lệ này lớn hơn 5 là âm, nhỏ hơn 5 là dương. Chẳng hạn:
- Khoai tây có tỷ lệ K/Na = 5.12 >5 thì m (-)
- Cam có tỷ lệ = 5.7 >5 cũng rất m (- -)
- Chuối có tỷ lệ = 8.40 >5 thì cực m (- – -)
- Gạo có tỷ lệ = 4.5 <5 là Dương (+)
Nhóm thịt – Nguồn dưỡng chất cần thiết
Thịt là nhóm thực phẩm cân bằng âm dương có thể xem là quan trọng nhất trong việc cung cấp những dinh dưỡng giàu đạm và vitamin cho cơ thể. Những loại thực phẩm này có lượng lớn đạm, đem đến cho bạn lượng Protein giúp cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng.
Nhóm cá – hài sản.
Cá, hay hải sản là nguồn cung cấp các chất béo có lợi cho cơ thể. Chúng giúp cải thiện hệ thống tim mạch, đồng thời cung cấp một lượng vitamin A và E hỗ trợ cho mắt cực kỳ tốt.
Các loại hạt – Nguồn bổ sung chất đạm tự nhiên hiệu quả
Các loại hạt dinh dưỡng là những thực phẩm cân bằng âm dương được sử dụng cho những bữa ăn nhẹ, hoặc giúp làm tăng thêm hương vị của món ăn thêm hấp dẫn. Bên cạnh đó, chúng còn là nguồn dinh dưỡng tự nhiên, hỗ trợ chế độ ăn giảm cân hiệu quả và tốt cho tim mạch.
Rau – Thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn cân bằng
Các thực phẩm thuộc nhóm rau củ quả được dùng để cân bằng dưỡng chất trong mỗi bữa ăn. Chúng giúp bổ sung chất sơ, giúp cơ thể no lâu hơn. Song lại rất hạn chế các chất dinh dưỡng thiết yếu các như đạm, protein, chất béo. Do đó, bạn không nên chỉ ăn rau mà cần phải kết hợp với những nhóm thực phẩm chính khác như thịt, cá,…
Trái cây – Món tráng miệng trong thực đơn chay cân bằng âm dương
Bên cạnh những bữa ăn chính, để xây dựng một chế độ ăn lành mạnh, hiệu quả và an toàn. Bạn cần kết hợp bổ sung các thực phẩm trái cây nhằm cung cấp lượng Vitamin C, D, E, A mà cơ thể thiếu trong sinh hoạt hằng ngày. Các dưỡng chất này giúp cơ thể của bạn có một sức đề kháng tốt, hạn chế bệnh tật.
Dầu thảo mộc – Nguyên liệu cần thiết khi chế biến món ăn
Nhóm thực phẩm dầu thảo mộc được dùng trong quá trình chế biến món ăn, giúp làm gia tăng hương vị của món ăn và là nguồn chất béo tốt cho người đang trong chế độ ăn cân bằng. Bạn có thể sử dụng các loại dầu này trong chiên, xào hoặc làm salad rau củ.
Gia vị – Nguyên liệu cho bữa ăn chay thơm ngon
Tương tự với dầu thảo mộc, nguyên liệu cũng được sử dụng nhằm làm gia tăng hương vị cho các món ăn.
Thực phẩm bằng sữa – Cung cấp nhiều chất béo cho cơ thể
Một lựa chọn khác dành cho bữa ăn phụ và cũng là một nguyên liệu chay dinh dưỡng dành cho bạn. Đó là sữa. Các sản phẩm làm từ sữa đều đem lại hàm lượng dinh dưỡng cao, trong đó có canxi, dưỡng chất mà bạn rất khó để bổ sung đủ trong thực đơn ăn uống hằng ngày.
Phân loại âm dương trong thức uống
Lựa chọn những thức uống cũng đóng vai trò cải thiện chế độ ăn thanh lọc cơ thể của bạn. Nếu bạn đang tìm kiếm những thức uống hỗ trợ giảm cân, cải thiện giấc ngủ thì trà là một lựa chọn tuyệt với. Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế các sản phẩm nước ngọt có gas bởi chúng chứa lượng đường rất lớn, gây hại cho sức khỏe của bạn.
Thực phẩm khác
Đặc tính của các nhóm thực phẩm theo nguyên lý âm dương
Dân gian có quan niệm dùng thuốc để bồi bổ cũng không hiệu quả bằng việc ăn uống đúng cách. Do đó, việc ăn uống đúng cách, kết hợp với thực đơn chay cân bằng âm dương có vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe. Chúng ta cần dựa vào thể trạng từng người để ăn uống một cách cân bằng và hài hòa giúp đảm bảo sức khỏe và duy trì tuổi thọ.
Đặc tính thực phẩm âm
Theo các nghiên cứu khoa học, khi chúng ta nạp nhiều thực phẩm âm vào cơ thể, điều này xảy ra khi bạn có chế độ ăn, hay thực đơn chay cân bằng không hợp lý từ đó giúp cho sự thoái hóa của các cơ quan nội tạng bị chậm lại, giúp ta duy trì tuổi thọ lâu hơn. Sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng âm sẽ làm dịu tinh thần, giảm bớt căng thẳng và tiếp thêm năng lượng sức sống cho bạn. Đây là nguồn thực phẩm tuyệt vời, phù hợp với những người đang cảm thấy căng thẳng, chịu áp lực nhiều hay người nóng tính.
Tuy nhiên, nếu bạn lạm dụng việc này, ăn quá nhiều thức ăn âm sẽ làm cho cơ thể không đủ chất, mất đi sự cân bằng và cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi. Các dấu hiệu thường gặp là tiêu chảy, da xanh xao, thiếu sức sống… Nếu cơ thể bạn có những triệu chứng như vậy thì bạn nên thêm thực phẩm dương vào chế độ, cách ăn uống hài hòa âm dương hàng ngày. Việc nắm rõ các nhóm thực phẩm âm sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc xây dựng cho mình thực đơn chay cân bằng âm dương trong bữa ăn hằng ngày.
Đặc tính thực phẩm dương
Hoàn toàn trái ngược với các loại thực phẩm âm, thức ăn dương thường đa dạng, phong phú hơn rất nhiều và mang tính nóng. Thực phẩm dương phù hợp với những thời tiết mùa Đông lạnh giá và các tháng âm. Nguồn dinh dưỡng này phù hợp cho những người kinh niên thiếu sức sống cần được tiếp thêm năng lượng. Đặc biệt đối với phụ nữ mới sinh, nguồn thức ăn dương cũng rất tốt cho sức khỏe.
Tuy nhiên điều gì quá cũng không tốt. Khi chúng ta nạp quá nhiều nguồn dinh dưỡng tính dương vào cơ thể sẽ làm cho nguồn thực phẩm này bị dư thừa dẫn đến việc có hại cho sức khỏe, cần phải xây dựng chế độ ăn cân bằng với thực đơn chay cân bằng âm dương.
Một số các triệu chứng thường gặp khi cơ thể dư tính dương như ợ nóng, táo bón, mụn nhọt, lở loét, phát ban,… Hiểu một cách đơn giản là nóng trong người. Khi cơ thể bạn bắt gặp các triệu chứng này bạn nên tăng cường bổ sung thêm các nguồn thực phẩm âm trong chế độ ăn hàng ngày. Từ đó cơ thể mau chóng lấy lại được trạng thái cân bằng, hài hòa hơn
Qua đây chúng ta nhận thấy, khi ăn quá nhiều thức ăn tính dương thì cơ thể sẽ bị gầy và hay bị nóng trong người gây táo bón. Ngược lại khi ta ăn quá nhiều thực phẩm âm thì rất dễ sinh bệnh, các căn bệnh tiềm tàng, ủ lâu trong cơ thể cực kỳ nguy hiểm.
Cách xây dựng thực đơn chay cân bằng âm dương
Có thể nói, việc ăn uống thiếu khoa nguyên nhân chính dẫn đến nhiều căn bệnh của thời hiện đại. Bởi vậy mà ngày càng có nhiều người lựa chọn cách ăn thanh đạm để giảm thiểu bệnh tật. Bạn có thể tự sáng tạo bữa ăn của mình dựa trên nguyên lý Âm – Dương, hoặc tham khảo thực đơn chay cân bằng âm dương mà Kim Tuyến chia sẻ dưới đây.
Cách ăn uống cân bằng âm dương hiệu quả
Việc ăn uống cân bằng là điều không quá khó. Bạn cần lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp và chế độ dinh dưỡng hợp lý để duy trì sức khỏe và thể trạng của mình. Một trong những phương pháp tốt nhất, được áp dụng rộng rãi đó là xây dựng một thực đơn chay cân bằng âm dương của riêng bạn nhằm cân đối các dưỡng chất cần thiết, tránh việc cơ thể bị thừa đạm – thiếu rau hoặc ngược lại.
- Ăn các loại thức ăn có đạm giúp dễ tiêu hóa, tránh dư thừa axit như đậu nành, rong biển, bột địa long…
- Bổ sung thêm các loại rau, củ, quả tươi không hóa chất và một số thực phẩm có tính trung hòa axit như nghệ, bột sắn dây…
- Nên ăn chậm, nhai kỹ để hỗ trợ tuyến nước bọt chuyển axit thành kiềm
- Không nên ăn quá no, quá dư thừa các chất nhưng cũng không tạo nên sự thiếu hụt.
Lưu ý:
- Không nên ăn trái cây sau bữa ăn, vì sẽ gây khó tiêu. Nên ăn trái cây lúc bụng trống.
- Nếu bạn thích uống nước ép thì nên uống loại nước ép tươi, ép trực tiếp, tránh dùng nước ép đóng chai.
- Khi uống nước trái cây, chú ý uống từ từ theo từng ngụm để nước hòa tan với nước bọt. Tuy nhiên ăn trái cây tươi vẫn tốt hơn là sử dụng nước ép đóng chai.
Ngày nay với sự phát triển của xã hội nhiều loại trái cây, rau, củ, quả dần bị tẩm các loại hóa chất độc hại ngày càng nhiều. Việc quan trọng của chúng ta là cố gắng sử dụng nguồn thực phẩm sạch, không hóa chất để đảm bảo cân bằng tính âm – dương trong ăn uống cũng như bảo vệ sức khỏe của chính mình.
Cách chuẩn bị thực phẩm theo nguyên lý âm dương
Để cân bằng được yếu tố âm dương trong món ăn và xây dựng được một thực đơn chay cân bằng phù hợp. Trước hết bạn cần phải nắm được các yếu tố sau:
Cân bằng trong kết hợp thực phẩm
Vì các thực phẩm mang tính âm, dương khác nhau. Nên khi lựa chọn các nhóm nguyên liệu để tạo nên một thực đơn chay cân bằng âm dương cần phải chú ý đến điều này.
Thực phẩm mang tính âm phải được phối hợp hài hòa với thực phẩm mang tính dương. Ví dụ rau củ mang nhiều tính âm thì nên kết hợp với với ngũ cốc nhiều tính dương. Có như vậy mới đảm bảo được sự quân bình trong thực đơn cũng như dưỡng chất cho cơ thể.
Cân bằng trong quy cách chế biến
Tương tự như trong việc lựa chọn thực phẩm. Cách chế biến thức ăn cũng cần phải được đảm bảo cân bằng. Có nghĩa là nên sử dụng nhiều hơn 1 cách chế biến cho mỗi bữa ăn.
Ví dụ, bên cạnh món chay hấp hay luộc còn cần bổ sung thêm món chiên, xào. Nguyên liệu cũng như cách chế biến nên được điều chỉnh và thay đổi. Như vậy để vừa đảm bảo sự hài hòa đồng thời tránh gây sự nhàm chán trong thực đơn mỗi ngày.
Cân bằng giữa thực phẩm và chế biến
Một quy tắc vô cùng quan trọng trong cách chế biến thực đơn chay cân bằng phù hợp cho thể trạng mỗi người. Đó là sự kết hợp giữa thực phẩm và chế biến. Theo đó, thực phẩm và cách nấu nên ngược nhau để có thể bổ sung âm dương phù hợp. Ví dụ: rau củ có tính âm thì nên được chế biến có tính dương như xào hay nướng.
Cân bằng cuộc sống bằng thực đơn chay cân bằng âm dương
Nếu là một người quan tâm đến ăn chay. Chắc hẳn bạn đã không còn xa lạ với cách ăn chay thực dưỡng Ohsawa. Theo lý thuyết của giáo sư Ohsawa, nếu giữ lối sống hòa hợp với tự nhiên. Và tuân theo quy luật âm dương thì ta sẽ có tránh được nhiều bệnh tật.
Gạo lứt vốn mang tính âm, muối mè thiên về tính dương. Bởi vậy đây là một sự kết hợp cân bằng hài hòa giúp cơ thể điều hòa, thanh lọc và phòng bệnh từ bên trong. Không chỉ chú trọng về thành phần và cách chế biến thức ăn. Phương pháp này còn chú trọng vào cách ăn chậm rãi, nhai kỹ. Ăn chay nói chung không chỉ giúp con người có những thay đổi rõ rệt về mặt thể chất mà còn giúp tâm trí được bình an, thư thái. Bởi khi cơ thể được cân bằng, tâm lý con người cũng vui vẻ. Từ đó thái độ sống cũng tích cực và nhiều năng lượng hơn.
Bài viết trên đây đã phần nào mang đến cho bạn đọc những kiến thức chung về cách xây dựng cho mình một thực đơn chay cân bằng âm dương hiệu quả. Kim Tuyến chuyên gia detox cải vận hy vọng bài viết hữu ích và chúc bạn áp dụng thành công nguyên tắc cân bằng trên trong bữa ăn hằng ngày.
